Zgodnie z przepisami Polskiego Ładu od 2023 r. podatnicy podatku CIT oraz osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą miały mieć obowiązek regularnego przekazywania do urzędu skarbowego ksiąg rachunkowych, a w przypadku podatników PIT – także ewidencji środków trwałych. Dzięki takim danym urząd skarbowy na bieżąco będzie mógł weryfikować rozliczenia podatkowe w zakresie CIT/PIT
Kolejne modyfikacje dot. Polskiego Ładu przesunęły jednak w czasie ww. obowiązek. Aktualnie przepisy przewidują, że regulacje będą wchodziły w życie stopniowo. Od 2024 r. obowiązek przekazywania ksiąg będzie dotyczył największych podatników (o obrotach przekraczających 50 mln zł) oraz podatkowych grup podatkowych. W 2025 r. obowiązkiem tym zostaną objęci podatnicy obowiązani do składania ewidencji JPK_VAT, a w 2026 r. – pozostali podatnicy.
Obowiązki osób fizycznych prowadzących działalność
Zgodnie z przepisami Polskiego Ładu osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą i prowadzące PKPiR lub księgi rachunkowe lub ewidencję środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych będą zobowiązane prowadzić te księgi i ewidencję przy użyciu programów komputerowych oraz przesyłać je do urzędu skarbowego. W zależności od tego, czy podatnik płaci zaliczki miesięczne czy kwartalne, księgi i ewidencję trzeba będzie przekazywać co miesiąc lub co kwartał, a dodatkowo – po zakończeniu roku podatkowego.
Księgi będzie trzeba przekazywać elektronicznie w postaci elektronicznej odpowiadającej strukturze logicznej, o której mowa w art. 193a § 2 Ordynacji podatkowej, czyli w formacie JPK_KR lub JPK_PKPIR.
Obowiązki podatników CIT
Podobne obowiązki Ustawa przewiduje także w odniesieniu do podatników CIT, z tym, że w ich przypadku obowiązek sporządzania i przekazywania dotyczy wyłącznie ksiąg rachunkowych i nie dotyczy ewidencji ŚT i WNIP. Podatnicy CIT zobowiązani będą do przekazywania JPK_KR wyłącznie po zakończeniu roku podatkowego, a nie co miesiąc. Z obowiązku przesyłania JPK_KR zostali wyłączeni podatnicy zwolnieni podmiotowo z CIT.
Powyższe oznacza, że urząd skarbowy będzie miał stały i bieżący dostęp do JPK_KR (JPK_PKPIR), czyli zasadniczo posiadać będzie informacje o wszystkich zdarzeniach gospodarczych, które wystąpiły u podatnika. Taki bieżący dostęp do ksiąg rachunkowych pozwoli organom podatkowym wychwycić transakcje nietypowe, o znacznej wartości, czy też transakcje dokonywane z podmiotami powiązanymi lub podmiotami podejrzanymi. Dane będą przekazywane w formacie ułatwiającym masowe ich przetwarzanie, weryfikowanie krzyżowe poszczególnych transakcji i odnajdywanie niezgodności.
Świadomość przekazania organowi podatkowemu pełnego obrazu przedsiębiorstwa w postaci JPK_KR (JPK_PKPIR) z pewnością rodzić będzie obawy podatników. Czy można mieć bowiem pewność, że wszystko w księgach jest tak, jak być powinno? Przed tą obawa można się jednak uchronić. Jak? Przede wszystkim weryfikując rozliczenia podatkowe i porządkując sposób rozliczania transakcji– poprzez dokonanie skrupulatnego i rzetelnego przeglądu podatkowego i wprowadzenie procedur należytej staranności określających wewnętrzne zasady stałej weryfikacji prawidłowości rozliczeń – tak, jak stała będzie weryfikacja ze strony organów podatkowych.
Uprawnienie Ministra Finansów w zakresie poszerzenia zakresu wymaganych danych
Ministrowi Finansów przysługuje uprawnienie do określenia w drodze rozporządzenia dodatkowych danych, jakie podatnicy powinni wykazywać w JPK_KR – jest to swego rodzaju furtka do żądania w zasadzie każdej informacji. Jak wynika z uzasadnienia do Polskiego Ładu, dodatkowe dane będą zbierane w celu zmniejszenia obciążeń przedsiębiorców związanych z prowadzeniem kontroli poprzez umożliwienie administracji skarbowej weryfikacji prawidłowości rozliczeń i wykrywania nadużyć w formie zdalnej, bez konieczności przeprowadzania czynności na miejscu oraz zwiększenie ich efektywności.
Teoretycznie celem przekazywania JPK_KR (JPK_PKPIR) jest zmniejszenie obciążeń przedsiębiorców. Nietrudno jednak sobie wyobrazić, że w wyniku analizy przekazanych ksiąg organy będą identyfikowały transakcje wymagające w oczach fiskusa wyjaśnienia – i będą się do podatników o takie wyjaśnienia zwracały. Może to spowodować skutek odwrotny, czyli wręcz zwiększenie obciążeń podatnika wskutek ciągłych próśb o wyjaśnienia ze strony urzędu. W celu sprawnego odpowiadania na wezwania warto rozważyć skorzystanie z pomocy profesjonalnego pełnomocnika.
Warto więc już dziś zweryfikować, czy systemy księgowe, w oparciu o które prowadzona jest księgowość pozwalają wygenerować pliki JPK_KR czy JP _PKPIR. Z naszego doświadczenia wynika, że czasami jest to utrudnione, czy nawet niemożliwe, szczególnie w przypadku dużych podmiotów, generujących znaczną liczbę operacji miesięcznie.
Nowy cykl artykułów: Polski Ład a CIT
- Polski Ład w CIT: prosto już było
- Jak udokumentować rzeczywisty charakter usług niematerialnych?
- Zwolnienia wąskie jak nigdy: zmiany w SSE/PSI
- CIT nie tylko w Polsce, czyli zmiany w opodatkowaniu zagranicznej jednostki kontrolowanej
- Udowodnij, że nie jesteś wielbłądem, czyli podatek od przerzuconych dochodów, podmioty powiązane i art. 24aa ustawy CIT
- Kiedy masz powiązania, czyli opodatkowanie spółki holdingowej
- Niełatwo być płatnikiem w Polskim Ładzie, czyli o WHT
- Regularne przekazywanie urzędowi JPK w zakresie ksiąg
Podsumowanie:
- Dostęp organu podatkowego do ksiąg podatnika będzie skutkował możliwością dokonania przez organ bieżącej kontroli rozliczeń podatkowych, i to w dowolnym momencie.
- Dlatego już dziś warto pomyśleć o weryfikacji tych rozliczeń przez eksperta i zabezpieczenia się na przyszłość.
