W kontekście Polskiego Ładu najszerzej komentowane są zmiany w opodatkowaniu osób fizycznych. Jednak nowelizacja CIT jest równie szeroko zakrojona. Analiza projektu prowadzi do wniosku, że w celu zapewnienia bezpiecznego i zgodnego z przepisami rozliczenia CIT może być konieczne wprowadzenie odpowiedniej procedury. Niniejszy cykl artykułów ma na celu przybliżyć, na które zagadnienia (według stanu na dzień 28 października 2021 r., po skierowaniu projektu ustawy do senatu) przede wszystkim warto zwrócić uwagę.
Podsumowanie:
- Polski Ład zakłada wprowadzenie do Ustawy CIT szeregu nowych instytucji, m. in. podatku od przerzuconych dochodów, opodatkowania spółek holdingowych, a także modyfikacji szeregu istniejących regulacji (zagraniczne jednostki kontrolowane, należyta staranność w podatku u źródła).
- Coraz większego znaczenia w rozliczeniach CIT nabiera kryterium „rzeczywistego prowadzenia działalności”. Jego stosowanie wymusza dochowanie należytej staranności przy weryfikacji podatkowych obowiązków i uprawnień.
- Zmiany prowadzą do dalszego komplikowania przepisów CIT w stopniu, który, zwłaszcza w przypadku większych organizacji, w praktyce wymusza wprowadzenie „Procedury CIT” – uregulowanie wewnętrznych rozliczeń podatku dochodowym od osób prawnych.
Który CIT dla kogo: szczególne reżimy opodatkowania
Projekt ustawy zmieniającej przepisy podatkowe w ramach „Polskiego Ładu” zakłada wprowadzenie do CIT szeregu nowych instytucji mających wpływ na szczególne zasady opodatkowania lub zmiany w istniejących, są to m.in.:
- Wprowadzenie tzw. reżimu holdingowego – szczególnych zasad rozliczeń dla podmiotów holdingowych i spółek powiązanych;
- Zmiany zasad dotyczących poboru podatku u źródła, w szczególności doprecyzowanie okoliczności, jakie należy uwzględniać przy weryfikacji uprawnień do stosowania ulg w poborze podatku u źródła oraz modyfikację postępowania dotyczącego uzyskania opinii o stosowaniu zwolnienia (po zmianach: opinia o stosowaniu preferencji);
- Opodatkowanie tzw. dochodów przerzucanych , co ma zapobiegać transferom dochodów do jurysdykcji podatkowej o niższej stawce opodatkowania;
- Obowiązek „wydzielenia” dochodów z „nowej inwestycji” w rozumieniu przepisów o tzw. decyzji o wsparciu z całokształtu dochodów zakładu korzystającego ze zwolnienia z podatku;
- Zmiany w zakresie przepisów dotyczących Zagranicznej Jednostki Kontrolowanej, zakładające rozszerzenie stosowania tych przepisów;
- Wprowadzenie (od 2023 r.) obowiązku przesyłania ksiąg do organów podatkowych w postaci elektronicznej.
Szczegółowo zostaną one omówione w kolejnych artykułach niniejszego cyklu.
Poza zakresem cyklu pozostaje kwestia planowanego minimalnego podatku dochodowego, która będzie przedmiotem odrębnej publikacji.
Z całokształtu zmian w CIT wyłania się obraz zaprzeczenia idei prostego, jednolitego podatku, który byłby łatwy w rozliczeniu. Przeciwnie: do istniejących już teraz szczególnych zasad opodatkowania (np. podatku do dochodów z budynków, od zagranicznych jednostek kontrolowanych) dodane zostaną kolejne.
Weryfikacja rzeczywistego charakteru działalności gospodarczej, czyli zabawa w śledczego
Skomplikowanie CIT to jedna część oblicza „uszczelniających” zmian podatkowych. Drugą są kryteria, którymi podatnicy mają się kierować, by określić, czy nowe, szczególne zasady ich dotyczą. Coraz większe znaczenie zyskuje kryterium prowadzenia rzeczywistej działalności gospodarczej przez podatnika lub jego kontrahenta. Po zmianach będzie ono istotne nie tylko dla kwestii poboru podatku u źródła czy zagranicznych jednostek kontrolowanych, ale również dla spółek holdingowych i podatku od przerzuconych dochodów. Wymusza to dochowanie jeszcze większej staranności w zakresie dokumentowania rzeczywistego charakteru działalności swojej lub kontrahenta przez podatników pragnących uniknąć zapłaty dodatkowych zobowiązań lub skorzystać z przysługujących preferencji.
Przepisy nie precyzują, w jaki sposób należy weryfikować spełnienie kryteriów odnoszących się do rzeczywistego charakteru działalności. Prowadzi to do wniosku, że weryfikacja powinna zostać dokonana z zachowaniem należytej staranności, czyli z użyciem dostępnych w danych okolicznościach środków, proporcjonalnie do istotności ryzyka. Przełożenie tego na konkretne działania znów wymusza w praktyce wprowadzenie odpowiednich procedur, tym razem w zakresie weryfikacji kryterium „rzeczywistego charakteru działalności gospodarczej”.
W efekcie wprowadzenia w ramach Polskiego Ładu nowych instytucji i oparcia licznych obowiązków o kryteria „rzeczywistej działalności”, rozliczenie CIT zgodne z prawem stanie się jeszcze trudniejsze. W reakcji na to podatnicy CIT powinni dokonać przeglądu sprawdzającego, czy nowe, szczególne zasady opodatkowania choćby potencjalnie mogą ich dotyczyć. Warto zresztą rozważyć wprowadzenie Procedury należytej staranności w CIT – instrukcji strukturyzującej zasady rozliczenia w podatku dochodowym od osób prawnych (zadania poszczególnych jednostek, działów itp., a także wewnętrznych przeglądów i kontroli udokumentowania transakcji).
Nowy cykl artykułów: Polski Ład a CIT
- Polski Ład w CIT: prosto już było
- Jak udokumentować rzeczywisty charakter usług niematerialnych?
- Zwolnienia wąskie jak nigdy: zmiany w SSE/PSI
- CIT nie tylko w Polsce, czyli zmiany w opodatkowaniu zagranicznej jednostki kontrolowanej
- Udowodnij, że nie jesteś wielbłądem, czyli podatek od przerzuconych dochodów, podmioty powiązane i art. 24aa ustawy CIT
- Kiedy masz powiązania, czyli opodatkowanie spółki holdingowej
- Niełatwo być płatnikiem w Polskim Ładzie, czyli o WHT
- Regularne przekazywanie urzędowi JPK w zakresie ksiąg
