Strategiczne wytyczne bezpiecznego powrotu do pracy

Wraz z nadejściem II etapu znoszenia ograniczeń w funkcjonowaniu podmiotów gospodarczych, kolejne firmy stanęły przed wyzwaniem przystosowania swoich organizacji do funkcjonowania w stanie zagrożenia epidemiologicznego. Modyfikacji będą wymagać przede wszystkim szeroko rozumiane zasady bezpieczeństwa i higieny pracy. Jak przygotować swoją firmę na bezpieczny powrót pracowników?

Kluczowe aspekty bezpiecznego powrotu do pracy wg zaleceń PIP

Najważniejsze zasady, które każda firma będzie zobowiązana wprowadzić (zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z 2 maja 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii – Dz.U. poz. 792) to:

• zapewnienie pracownikom rękawiczek jednorazowych lub środków do dezynfekcji,
• zapewnienie co najmniej 1,5-metrowej odległości między stanowiskami pracy lub, jeśli nie pozwala na to organizacja pracy, zapewnienie środków ochrony osobistej (warto zwrócić uwagę, że tak naprawdę chodzi nie tyle o samo stanowisko pracy, które może być obsługiwane przez więcej niż jedną osobę, ale o odległości między poszczególnymi pracownikami).

7 pytań, które warto przeanalizować przy planowanym powrocie do biura

Te ogólne, w/w zasady, starała się dookreślić Państwowa Inspekcja Pracy w zaleceniach opublikowanych 6 maja. Wskazuje w nich przede wszystkim na konieczność dokonania oceny zagrożeń, które pojawiły się w organizacji wraz z nadejściem epidemii SARS-CoV-2. Pracodawca powinien w pierwszej kolejności zastanowić się:

1. Jak duże prawdopodobieństwo zakażenia występuje w miejscu pracy?
2. Jakie są odległości między stanowiskami pracy?
3. Jak częsty jest kontakt pracowników z osobami z zewnątrz – kontrahentami, klientami?
4. Czy miejsce pracy jest skonstruowane tak, aby często dotykane powierzchnie mogły być regularnie i skutecznie dezynfekowane?
5. Jak przestrzeń i organizacja miejsca pracy, w kontekście zagrożenia epidemiologicznego, wpływa na stan zdrowia psychicznego pracowników? Czy może powodować u nich zwiększony lęk o zdrowie swoje i bliskich?
6. Czy nie będzie zwiększać poziomu stresu i doprowadzać do przyspieszonego wypalenia zawodowego?
7. Czy w/w aspekty niosące ryzyko dla zdrowia psychicznego pracowników mogą zmniejszać ich koncentrację, a w konsekwencji zwiększyć ryzyko wypadku przy pracy?

Taką wszechstronną ocenę nowych zagrożeń Inspekcja Pracy zaleca przeprowadzić we współpracy z pracownikami lub ich przedstawicielami.

Strategiczny plan powrotu pracowników do biura czy fabryki

Po zidentyfikowaniu zagrożeń, pracodawca powinien opracować plan wprowadzenia odpowiednich dodatkowych środków bezpieczeństwa i higieny pracy. W planie minimalizującym zagrożenia Inspekcja Pracy zaleca stosowanie różnego rodzaju działań i środków. Pośród nich znajdują się przede wszystkim wymienione poniżej rozwiązania.

1. Techniczne – które mają za zadanie zapewnienie wymaganej odległości między pracownikami, np.: obudowy pleksiglasowe między stanowiskami, naklejki na podłogę – wskazujące w jakich odstępach pracownicy powinni stać, aby zachować zalecany dystans, eliminowanie powierzchni dotykanych przez wiele osób (np. pozostawianie otwartych niektórych drzwi, o ile jest taka możliwość), przegląd i czyszczenie wentylacji, reorganizacja pomieszczeń socjalnych (np. zmniejszenie liczby miejsc siedzących w jadalniach/stołówkach). Warto rozważyć także środki komunikacji, jakimi pracownicy dojeżdżają do pracy – zwiększenie liczby miejsc parkingowych lub miejsc na pozostawienie roweru, pozwoli pracownikom ograniczyć korzystanie z komunikacji publicznej.
2. Organizacyjne – które wspomagają zachowanie dystansu społecznego i odpowiedniej higieny, np.: zapewnienie możliwości pracy zdalnej dla tylu osób, dla ilu jest to możliwe (zwłaszcza tych zmagających się z chorobami przewlekłymi, bądź mieszkających z seniorami), rotacja na stanowiskach, podział pracowników na zespoły, które przychodzą do pracy naprzemiennie i nie kontaktują się ze sobą, zwiększenie długości i częstotliwości przerw, co pozwoli pracownikom na regularne mycie rąk.
3. Ochrony osobistej – konieczne rękawiczki bądź płyn dezynfekujący (ważny jest dobór odpowiedniego środka, który będzie skuteczny wobec koronawirusa i nie będzie sprzyjał powstawaniu mikrouszkodzeń skóry), zalecane jest także zapewnienie pracownikom masek – zwłaszcza, gdy technicznie nie jest możliwe zwiększenie dystansu.
4. Przeciwepidemiczne – zwiększające bezpieczeństwo miejsca pracy, np.: częstsze sprzątanie biur lub zakładu, dezynfekcja powierzchni często dotykanych – przycisków, włączników, klamek, klawiatury; dezynfekcja pomieszczeń (dekontaminacja natryskowa, lampy UV-C) i ich wietrzenie.
5. Behawioralne – minimalizujące negatywny wpływ zagrożeń w miejscu pracy na stan psychofizyczny pracowników, np.: jasne wytyczne przełożonych co do nowych zasad, czy zapewnienie pracownikom udziału w podejmowaniu decyzji dotyczących ich bezpieczeństwa.

Pomiar temperatury ciała pracowników

Wielu pracodawców od wybuchu epidemii zastanawiało się, czy kluczowym środkiem zwiększenia bezpieczeństwa mogłoby być dokonywanie pomiarów temperatury ciała pracowników i innych osób przed ich wejściem na teren zakładu pracy lub biura. Najnowsze stanowisko Urzędu Ochrony Danych Osobowych (z 5 maja) nie pozostawia jednak wątpliwości: takie działanie na podstawie obecnych przepisów nie jest dozwolone, nawet za zgodą badanej osoby. Dane dotyczące zdrowia, to szczególna kategoria informacji, a ich pozyskanie musi odbywać się na podstawie obowiązku określonego prawem. Równocześnie UODO wskazuje Głównego Inspektora Sanitarnego jako organ kompetentny, aby indywidualną decyzją nałożyć na firmę taki obowiązek.

Odpowiedzialność, logika i elastyczność

Zalecenia Państwowej Inspekcji Pracy pokazują, jak bardzo będzie musiało zmienić się środowisko pracy, aby w czasie epidemii zapewnić bezpieczeństwo pracownikom, kontrahentom oraz samej organizacji. Nikt nie ma pewności, jak długo firmy będą zobowiązane stosować zasadę dystansowania społecznego i zapewniać dodatkową ochronę przed wirusem. Tym ważniejsze jest, aby do wprowadzania opisanych środków podejść elastycznie i przygotować się na konieczność ciągłego ich dostosowywania do dynamicznie zmieniającej się sytuacji.