Zgodnie z przepisami ustawy o podatku akcyzowym zwalnia się od akcyzy energię elektryczną wykorzystywaną do celów redukcji chemicznej, w procesach elektrolitycznych, w procesach metalurgicznych oraz w procesach mineralogicznych (art. 30 ust.7a). Wprowadzenie powyższych zwolnień stanowi implementację art. 2 ust. 4 lit b) Dyrektywy energetycznej. Celem tych przepisów jest ograniczenie kosztów podatku akcyzowego dla przedsiębiorstw charakteryzujących się wysokim udziałem kosztów energii elektrycznej w wartości produkcji. Adresatem wspomnianych zwolnień są podatnicy akcyzy, a więc takie podmioty, które posiadają koncesję na działalność gospodarczą w zakresie obrotu energią elektryczną.
Kontrowersje dotyczące stosowania zwolnień
Między fiskusem a podatnikami stosującymi ww. zwolnienia trwa spór co do zakresu przedmiotowego ich stosowania. Zdaniem Ministra Finansów pojęcie procesu ma węższy zakres niż produkcja. Nie każdy etap produkcji powinien korzystać z ww. zwolnienia, nawet jeśli pośrednio jest związany z danym procesem. Np. w interpretacji indywidualnej nr IBPP4/4513-238/16-1/BP z dnia 31.08.2016 r. stwierdzono, że zwolnienie to dotyczy wyłącznie takiego wykorzystania energii elektrycznej, którego celem jest bezpośrednio wywołanie redukcji chemicznej w trakcie której dochodzi do przeniesienia jednego lub więcej elektronów od atomu, jonu lub cząsteczki reduktora do akceptora (utleniacza). Organy podatkowe w wydawanych interpretacjach indywidualnych oceniają poszczególne etapy produkcji oraz czynności, w których wykorzystywana jest energia elektryczna pod kątem tego czy wpisują się one w pojęcie danego procesu (np. redukcji chemicznej), a w konsekwencji czy mogą korzystać ze zwolnienia od akcyzy.
Argumenty Ministra Finansów znalazły uznanie w orzecznictwie sądów administracyjnych, np. w nieprawomocnym wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu (I SA/Op 183/16) powtórzono, że nie każdy etap produkcji cementu winien być objęty zwolnieniem, nawet jeśli pośrednio jest związany z procesem mineralogicznym, skoro jako taki nie zalicza się do procesu mineralogicznego.
Według wielu podatników wybiórcze stosowanie uprawnienia do korzystania z energii nieobciążonej akcyzą, w odniesieniu tylko do niektórych etapów produkcji nie znajduje uzasadnienia w przepisach prawa. Powyższe zwolnienie powinno objąć energię elektryczną wykorzystywaną na każdym etapie oraz mieć zastosowanie w odniesieniu do każdej czynności, które prowadzą do wyprodukowania określonego wyrobu. Stanowią one bowiem sumę operacji produkcyjnych wykonywanych w uporządkowanej kolejności.
Sprawdź Akcyza, cło, klasyfikacja CN i PKWiU Grant Thornton
Opinia Rzecznika TSUE
W odpowiedzi na interpelację poselską (nr 2083 z 2016 r.) Minister Finansów zwrócił uwagę, że kierunek interpretacji przepisów krajowych zwolnienia dla energii elektrycznej wykorzystywanej do celów redukcji chemicznej oraz w procesach elektrolitycznych, metalurgicznych i mineralogicznych wyznaczy orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, które zapadnie w sprawie C-465/15 Hüttenwerke Krupp Mannesmann.
Wprawdzie TSUE nie wydał jeszcze w tej sprawie orzeczenia, jednak w dniu 19 stycznia br. opublikowana została opinia Rzecznika Generalnego, który przedstawił Trybunałowi propozycję odpowiedzi na zapytanie niemieckiego sądu w powyższej sprawie. Opinia ta i jej uzasadnienie stanowić może wsparcie argumentacji tych, którzy nie zgadzają się ze stanowiskiem Ministra Finansów w zakresie stosowania zwolnień przewidzianych przez art. 30 ust.7a ustawy o podatku akcyzowym.
Postępowanie przed TSUE dotyczy energii elektrycznej wykorzystywanej do redukcji chemicznej, a konkretnie sytuacji, w której energia ta nie jest bezpośrednio stosowana w ramach przekształcenia chemicznego rudy w surówkę, tj. nie jest używana do usunięcia tlenu z rudy. Jest natomiast wykorzystywana do wytworzenia elementu składowego redukcji chemicznej – sprężonego powietrza.
Istotą zawartych w powyższej opinii rozważaniach jest kwestia tzw. oddalenia przyczynowego. W opinii zauważa się, że przepisy Dyrektywy energetycznej nie rozróżniają wyraźnie pomiędzy energią wykorzystywaną „bezpośrednio” lub „pośrednio” do celów redukcji chemicznej. Zdaniem Rzecznika kwestia stopnia oddalenia przyczynowego powinna być poddana wykładni systemowej i celowościowej. Wskazuje on też na dwa kryteria, które powinny być brane pod uwagę w rozpatrywanej sprawie, a mianowicie na „istotność” elementu składowego danego procesu, tj. jego konieczność dla niego, oraz jego „natychmiastowość zastosowania” rozumianą w ten sposób, że element ten nie może być wyprowadzany poza proces produkcji.
Ostatecznie Rzecznik na tle rozpatrywanego stanu faktycznego zajął stanowisko, że energię elektryczną służącą do zasilania urządzenia wytwarzającego sprężone powietrze, który to element dopiero powoduje redukcję chemiczną rudy w surówkę, należy uznać za energię elektryczną wykorzystywaną zasadniczo do celów redukcji chemicznej.
Konsekwencje
Powyższy pogląd stanowi wsparcie dla argumentacji, zgodnie z którą interpretacja przepisów dotyczących zwolnień od akcyzy energii elektrycznej nie może być tak zawężająca, jak dotychczas. W związku z tym stanowisko, zgodnie z którym stosowanie zwolnień od akcyzy dopuszczalne jest wyłącznie do tej energii elektrycznej, która jest wykorzystywana „bezpośrednio” w określonych celach, nie powinno być traktowane jako jedyny właściwy kierunek wykładni analizowanych przepisów. Na ostateczne stanowisko w tej sprawie trzeba jednak zaczekać do czasu wydania wyroku przez TSUE.
