Spis treści
Kto może skorzystać z 50% KUP?
Zgodnie z art. 22, ust. 9, pkt3 Ustawy PIT, w kontekście uzyskiwania przychodów, istotnym jest uwzględnienie kosztów wynikających z wykorzystania praw autorskich przez twórców oraz praw pokrewnych przez artystów wykonawców.
Katalog przychodów, do których może mieć zastosowane rozwiązanie 50% KUP, jest bardzo szeroki, bowiem jak stanowi art. 22 ust. 9b Ustawy PIT autorskie koszty uzyskania przychodu stosuje się wyłącznie do przychodów uzyskiwanych z tytułu:
- działalności twórczej w zakresie architektury, architektury wnętrz, architektury krajobrazu, inżynierii budowlanej, urbanistyki, literatury, sztuk plastycznych, wzornictwa przemysłowego, muzyki, fotografiki, twórczości audialnej i audiowizualnej, programów komputerowych, gier komputerowych, teatru, kostiumografii, scenografii, reżyserii, choreografii czy lutnictwa.
- działalności artystycznej w dziedzinie sztuki aktorskiej, estradowej, tanecznej i cyrkowej oraz w dziedzinie dyrygentury, wokalistyki i instrumentalistyki;
- produkcji audialnej i audiowizualnej;
- działalności publicystycznej;
- działalności muzealniczej w dziedzinie wystawienniczej, naukowej, popularyzatorskiej, edukacyjnej oraz wydawniczej;
- działalności konserwatorskiej;
- prawa zależnego, o którym mowa w art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1062 oraz z 2022 r. poz. 655), do opracowania cudzego utworu w postaci tłumaczenia;
- działalności badawczo-rozwojowej, naukowej, naukowo-dydaktycznej, badawczej, badawczo-dydaktycznej oraz prowadzonej w uczelni działalności dydaktycznej.
Ustawodawca niejako podzielił na dwie grupy tytuły z jakich można uzyskać przychód kwalifikujący się do 50% KUP. Pierwszą z nich obejmują punkty 1-7, które kojarzą się z typowymi utworami, które obejmują przykładowo rysunki architektoniczne, muzykę, obrazy, programy komputerowe etc. Druga kategoria tytułów opisana w pkt 8 odnosi się do działalności badawczo-rozwojowej oraz pracy w instytucjach naukowych i badawczych. Taki rodzaj działalności został szczegółowo opisany w Ustawie PIT oraz Ustawie o szkolnictwie wyższym i nauce:
Działalność badawczo-rozwojowa – oznacza to działalność twórczą obejmującą badania naukowe lub prace rozwojowe, podejmowaną w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań.
Badania naukowe są działalnością obejmującą:
- badania podstawowe rozumiane jako prace empiryczne lub teoretyczne mające przede wszystkim na celu zdobywanie nowej wiedzy o podstawach zjawisk i obserwowalnych faktów bez nastawienia na bezpośrednie zastosowanie komercyjne;
- badania aplikacyjne rozumiane jako prace mające na celu zdobycie nowej wiedzy oraz umiejętności, nastawione na opracowywanie nowych produktów, procesów lub usług lub wprowadzanie do nich znaczących ulepszeń.
Prace rozwojowe są działalnością obejmującą nabywanie, łączenie, kształtowanie i wykorzystywanie dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności, w tym w zakresie narzędzi informatycznych lub oprogramowania, do planowania produkcji oraz projektowania i tworzenia zmienionych, ulepszonych lub nowych produktów, procesów lub usług, z wyłączeniem działalności obejmującej rutynowe i okresowe zmiany wprowadzane do nich, nawet jeżeli takie zmiany mają charakter ulepszeń.
Oznacza to, że zasadniczo każdy pracownik zaangażowany w realizację projektów B+R, może korzystać z 50% KUP przy spełnieniu warunków formalnych. Jeśli zatem pracodawca, jako podatnik CIT jest uprawniony do korzystania z ulgi B+R, to istnieje bardzo wysokie prawdopodobieństwo, że pracownicy tego pracodawcy mogą skorzystać z 50% KUP. Bowiem w praktyce to właśnie pracownicy realizują ten rodzaj działalności. Skoro zatem pracodawca spełnia definicje realizacji działalności B+R, to w rezultacie spełniają ją również pracownicy, ponieważ to właśnie za ich pośrednictwem ta działalność jest wykonywana.
Czym jest utwór?
Aby móc skorzystać z 50% KUP należy wykonać utwór, który według ustawodawcy musi łącznie posiadać trzy cechy:
- stanowić przejaw działalności człowieka (twórcy);
- stanowić przejaw działalności twórczej;
- mieć indywidualny charakter.
Tak więc należy pamiętać, że 50% KUP można zastosować w przypadku powstania utworu, nie może to obejmować prac koncepcyjnych, które nigdy nie zostały zmaterializowane, Aby wynik prac można było nazwać utworem musi on stanowić przejaw działalności twórczej, co oznacza, że wymaga od autora pewnego stopnia oryginalności, inwencji i samodzielności.
Oceny, czy dane dzieło stanowi przejaw działalności twórczej, dokonuje się w sposób subiektywny, biorąc pod uwagę całokształt okoliczności. Ważne są w tym kontekście takie czynniki, jak:
- stopień kreatywności autora,
- oryginalność i indywidualność dzieła,
- stopień złożoności i trudności jego wykonania,
- sposób wykorzystania istniejących już dzieł,
- ogólne rozumienie pojęcia twórczości w danym zakresie.
Jeśli w wyniku przedstawionych powyżej rodzajów działalności (m.in. badawczo-rozwojowej) pracownicy tworzą utwory, to istnieje bardzo wysokie prawdopodobieństwo, że są oni uprawnieni do preferencyjnych kosztów uzyskania przychodów. Warto pamiętać o tym, że 50% KUP nie są dedykowane jedynie programistom. Owszem, działalność w zakresie tworzenia programów komputerowych została wprost wymieniona w Ustawie PIT, niemniej jednak zakres stosowania 50% KUP jest znacznie szerszy.
Autorskie koszty uzyskania przychodu to korzystne rozwiązanie podatkowe, które może przynieść znaczne korzyści finansowe osobom wykonującym pracę twórczą (w tym działalność badawczo-rozwojową).
Należy jednak pamiętać, że aby móc skorzystać z 50% KUP, konieczne jest spełnienie określonych warunków, w tym wykazanie, że wykonywana praca stanowi przejaw działalności twórczej.
WSPÓŁAUTOR: Hubert Cynkier, Stażysta, Doradztwo podatkowe
