Podsumowanie
- Najnowsza wersja projektu ustawy o fundacji rodzinnej zakłada, że - w pewnym ograniczonym zakresie – fundacja będzie mogła prowadzić działalność gospodarczą
- Fundacja będzie mogła przystępować i uczestniczyć w spółkach handlowych, co oznacza w praktyce możliwość nabywania i zbywania udziałów oraz akcji spółek kapitałowych, a także praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej. Co więcej, fundacja będzie mogła udzielać pożyczek spółkom handlowym, w których uczestniczy.
- Fundacja rodzinna będzie, co do zasady, zwolniona z podatku dochodowego od osób prawnych. Co za tym idzie, zwolnione z opodatkowania będą także zyski osiągane przez fundację z tytułu dywidendy otrzymywanej od spółek zależnych oraz sprzedaży udziałów i akcji w tych spółkach. Dopiero wypłata środków na rzecz beneficjentów fundacji będzie opodatkowana.
Fundacja rodzinna jako podmiot prowadzący działalność gospodarczą
Fundacja rodzinna w założeniu ma być instrumentem służącym zabezpieczeniu majątku rodzinnego, a także ułatwiającym przeprowadzenie wielopokoleniowej sukcesji.
Najnowsza wersja projektu ustawy o fundacji rodzinnej zakłada, że – w pewnym ograniczonym zakresie – fundacja będzie mogła prowadzić działalność gospodarczą. Jest to istotne i bardzo potrzebne novum w stosunku do wcześniejszych wersji projektów tej ustawy.
Ważny fragment
Dzięki takiemu rozwiązaniu fundacja rodzinna będzie nie tylko instrumentem służącym planowaniu sukcesji i ochronie majątku rodzinnego, ale także sukcesywnemu powiększaniu tego majątku.
Zakres dopuszczalnej działalności gospodarczej prowadzonej przez fundację rodzinną
Zgodnie z projektem ustawy o fundacji rodzinnej (po uwzględnieniu poprawek Senatu), fundacja może wykonywać działalność gospodarczą, ale w ograniczonym zakresie, który sprowadza się do:
1. zbywania mienia, o ile mienie to nie zostało nabyte wyłącznie w celu dalszego zbycia;
2. najmu, dzierżawy lub udostępniania mienia do korzystania na innej podstawie;
3. przystępowania do spółek handlowych, funduszy inwestycyjnych, spółdzielni oraz podmiotów o podobnym charakterze, mających swoją siedzibę w kraju lub za granicą, a także uczestnictwa w tych spółkach, funduszach, spółdzielniach oraz podmiotach;
4. nabywania i zbywania papierów wartościowych, instrumentów pochodnych i praw o podobnym charakterze;
5. udzielania pożyczek:
- spółkom kapitałowym, w których fundacja rodzinna posiada udziały lub akcje,
- spółkom osobowym, w których fundacja rodzinna uczestniczy jako wspólnik,
- beneficjentom;
6. obrotu zagranicznymi środkami płatniczymi należącymi do fundacji rodzinnej w celu dokonywania płatności związanych z działalnością fundacji rodzinnej;
7. produkcji przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych, z wyjątkiem przetworzonych produktów roślinnych i zwierzęcych uzyskanych w ramach prowadzonych działów specjalnych produkcji rolnej oraz produktów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, o ile ilość produktów roślinnych lub zwierzęcych pochodzących z własnej uprawy, hodowli lub chowu, użytych do produkcji danego produktu stanowi co najmniej 50% tego produktu;
8. gospodarki leśnej
Nadto, ustawa – w brzmieniu uwzględniającym poprawki Senatu – zastrzega, że działalność, o której mowa w ust. 1 pkt 7 i 8, fundacja rodzinna może wykonywać wyłącznie w związku z prowadzonym gospodarstwem rolnym.
Możliwość nabywania akcji i udziałów spółek przez fundację rodzinną
Zgodnie z wyżej przytoczonym zakresem, fundacja będzie mogła przystępować i uczestniczyć w spółkach handlowych, co oznacza w praktyce możliwość nabywania i zbywania udziałów oraz akcji spółek kapitałowych, a także praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej. Co więcej, fundacja będzie mogła udzielać pożyczek spółkom handlowym, w których uczestniczy.
Powyższe skutkuje możliwością uczynienia fundacji podmiotem uczestniczącym w strukturze holdingowej w której fundacja będzie podmiotem holdingowym, a firma rodzinna – spółką zależną (oczywiście może to być także kilka spółek). Tym samym fundacja rodzinna będzie swoistym „bankiem rodzinnym”, w którym gromadzony będzie majątek rodzinny.
W konsekwencji nabycia przez fundację rodzinną udziałów lub akcji w firmach rodzinnych, fundacja – jako podmiot kontrolujący te firmy – będzie uprawniona do otrzymywania dywidendy z tytułu posiadanych praw udziałowych.
Fundacja rodzinna – korzyści podatkowe
Ustawodawca przewidział dla fundacji rodzinnej korzystne regulacje podatkowe. Fundacja będzie, co do zasady, zwolniona z podatku dochodowego od osób prawnych. Co za tym idzie, zwolnione z opodatkowania będą także zyski osiągane przez fundację z tytułu dywidendy otrzymywanej od spółek zależnych oraz sprzedaży udziałów i akcji w tych spółkach. Dopiero wypłata środków na rzecz beneficjentów fundacji będzie opodatkowana.
Takie rozwiązania podatkowe znacząco wpływają na atrakcyjność korzystania z fundacji rodzinnej jako instrumentu zabezpieczającego majątek rodzinny i pozwalającego na efektywne nim zarządzanie.
Ważny fragment
Dodatkowo, brak opodatkowania zysków osiąganych przez fundację z tytułu dywidendy otrzymywanej od spółek zależnych oraz sprzedaży udziałów i akcji w tych spółkach pozwala na sukcesywne powiększanie majątku akumulowanego w podmiocie rodzinnym.
W dniu 26 stycznia 2023 r. Sejm odrzucił poprawki do ustawy zaproponowane przez Senat, zgodnie z którymi spółka, której udziałowcem byłaby fundacja rodzinna miała mieć możliwości objęcia ryczałtem od dochodów spółek (zwanym potocznie estońskim CIT). Co za tym idzie, taka spółka nie będzie mogła skorzystać z tego korzystnego opodatkowania.
Fundacja rodzinna dzięki przyznanym przez ustawodawcę cechom, a także korzystnym rozwiązaniom podatkowym stanowić będzie niezwykle atrakcyjny instrument przeznaczony do planowania sukcesji. Możliwość prowadzenia działalności gospodarczej przez fundację pozwala na wykorzystanie jej jako podmiotu holdingowego, w którym gromadzony będzie majątek rodzinny sukcesywnie powiększany przez kolejne pokolenia.
Jak możemy pomóc
Zespół Kancelarii Prawnej Grant Thornton oferuje wsparcie w zakresie sukcesji biznesu, w tym wykorzystania nowej formy prawnej dla planowania przekazania biznesu młodszym pokoleniom.
Fundacja rodzinna w wielu przypadkach może okazać się rozwiązaniem, które zarówno sukcesorom, jak i nestorom da poczucie bezpieczeństwa, a także uporządkowanej i przyjaznej kolejnym pokoleniom sukcesji na lata.
Więcej o sukcesji firm rodzinnych:
- Fundacja rodzinna i jej organy
- Rola fundatora w fundacji rodzinnej
- Fundacja rodzinna w strukturze holdingowej
- Majątek fundacji rodzinnej
- Zmiany w instytucji zachowku już w 2023 r.
