Jednak kto może zostać beneficjentem fundacji rodzinnej i jakie konkretnie korzyści można z tego tytułu otrzymać?
Podsumowanie
- Beneficjentem fundacji rodzinnej będą mogły być osoby fizyczne oraz organizacje pozarządowe (NGO).
- Jednym z głównych zadań fundacji rodzinnej będzie dokonywanie świadczeń na rzecz beneficjentów.
- Ze statusem beneficjenta wiązały się będą określone prawa niemajątkowe
Osoby fizyczne i organizacje pozarządowe jako beneficjenci fundacji rodzinnej
Beneficjentem fundacji rodzinnej może być dowolna osoba fizyczna. Nie jest wymagane, aby osoba ta była pełnoletnia ani posiadała pełną zdolność do czynności prawnych. Oznacza to więc, że beneficjentem fundacji mogą stać się również osoby małoletnie lub ubezwłasnowolnione. W przypadku takich osób, środki pieniężne lub przedmioty otrzymywane od fundacji będą zarządzane przez ich rodziców lub opiekunów. Fundator może jednak zastrzec, że określone przedmioty im przypadające nie będą objęte takim zarządem, lecz będą podlegały zarządowi wyznaczonej osoby trzeciej lub kuratora sądowego. Beneficjent nie musi również być w żaden sposób spokrewniony z fundatorem. Co więcej, zgodnie z tekstem ustawy, beneficjentem może być również sam fundator. W praktyce takie rozwiązanie będzie zazwyczaj wybierane przez osoby chcące wycofać się z aktywnego prowadzenia działalności gospodarczej przy jednoczesnym zapewnieniu zabezpieczenia majątkowego. Uzyskanie statusu beneficjenta wymaga wpisu na listę beneficjentów prowadzoną przez zarząd.
Oprócz osób fizycznych, beneficjentami fundacji rodzinnych będą mogły również stać się organizacje pozarządowe prowadzące działalność pożytku publicznego, w tym przede wszystkim fundacje i stowarzyszenia.
Świadczenia na rzecz beneficjenta fundacji rodzinnej
Celem fundacji rodzinnej jest gromadzenie mienia, zarządzanie nim w interesie beneficjentów oraz spełnianie świadczeń na ich rzecz. Szczegółowe cele fundacji powinny zostać określone w statucie przez fundatora.
Świadczenia mają charakter majątkowy i obejmują przekazywanie lub oddawanie beneficjentowi do korzystania określonych składników, w tym pieniędzy, rzeczy lub praw. Fundacja może zatem wypłacać beneficjentowi określoną miesięczną kwotę pieniężną lub udostępnić nieruchomość bądź samochód. W przypadku beneficjentów będących osobami fizycznymi, spełnianie świadczeń może polegać w szczególności na pokrywaniu kosztów utrzymania lub kształcenia. Dopuszczalne jest również udzielanie beneficjentom pożyczek. Powyższe możliwości powinny zostać skonkretyzowane w statucie. To od fundatora zależały będą bowiem wymiar oraz charakter dokonywanych świadczeń.
Wyrazem woli fundatora może być również uzależnienie przyznania świadczeń od spełnienia określonego warunku nadejścia terminu. W szczególności dopuszczalne jest określenie cezury wiekowej (np. przeznaczanie środków utrzymania do 25 roku życia) lub dokonania konkretnej czynności przez beneficjenta (np. ukończenia studiów czy wzięcia ślubu).
Oprócz świadczeń otrzymywanych w trakcie istnienia fundacji, istotnym uprawnieniem beneficjentów jest również prawo do otrzymania mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej.
Prawa beneficjenta fundacji rodzinnej
Poza świadczeniami, ze statusem beneficjenta wiąże się również możliwość zasiadania w zgromadzeniu beneficjentów, o którym szerzej mowa w artykule Fundacja rodzinna i jej organy. Jednakże nie każda osoba lub organizacja będąca beneficjentem automatycznie uzyska prawo do uczestnictwa w zgromadzeniu – uprawnienie to będzie przysługiwało jedynie beneficjentom wskazanym w statucie.
Kluczowy uprawnieniem beneficjentów, i to zarówno tych, którzy otrzymali prawo zasiadania w zgromadzeniu beneficjentów jak i pozbawionym tej możliwości, będzie żądanie uzyskiwania informacji o działalności fundacji rodzinnej osobiście lub przez upoważnioną przez siebie osobą. Prawo to będzie obejmowało w szczególności wgląd do dokumentów fundacji, w tym statutu, sprawozdań finansowych i ksiąg rachunkowych oraz sporządzania z nich kopii i notatek, a także domaganie się przedstawienia przez zarząd wyjaśnień w określonych sprawach.
Co jednak bardzo istotne, prawa i obowiązki beneficjenta będą niezbywalne, za wyjątkiem wierzytelności. Tak więc beneficjent nie będzie mógł sprzedać, darować, ani jakkolwiek inaczej przekazać swojego statusu innej osobie lub organizacji pozarządowej. Będzie miał jednak możliwość zbycia wierzytelności, czyli cedowania prawa do określonego świadczenia na osobę trzecią. Tytułem przykładu, beneficjent mógłby przekazać swoje uprawnienie do pobierania określonych miesięcznych kwot pieniężnych od fundacji członkom swojej rodziny bądź swojemu wierzycielowi, na poczet zaciągniętego długu.
Beneficjent będzie jednak miał możliwość zrzeczenia się swojego statusu, bądź to w całości, bądź w odniesieniu do poszczególnych uprawnień. Oświadczenie w tym przedmiocie będzie wymagało zachowania formy pisemnej z podpisem notarialnie poświadczonym.
Status beneficjenta fundacji rodzinnej będzie się wiązał z licznymi przywilejami w zakresie majątkowym i niemajątkowym. Co więcej, nowe prawo umożliwi bardzo elastyczne określenie zakresu i warunków korzystania z tych przywilejów. Między innymi z tego powodu fundacja rodzinna może okazać się popularnym rozwiązaniem dla przedsiębiorców planujących sukcesję.
Jak możemy pomóc
Zespół Kancelarii Prawnej Grant Thornton oferuje wsparcie w zakresie sukcesji biznesu, w tym wykorzystania nowej formy prawnej dla planowania przekazania biznesu młodszym pokoleniom.
Fundacja rodzinna w wielu przypadkach może okazać się rozwiązaniem, które zarówno sukcesorom, jak i nestorom da poczucie bezpieczeństwa, a także uporządkowanej i przyjaznej kolejnym pokoleniom sukcesji na lata.
Więcej o sukcesji firm rodzinnych:
- Fundacja rodzinna i jej organy
- Rola fundatora w fundacji rodzinnej
- Fundacja rodzinna w strukturze holdingowej
- Majątek fundacji rodzinnej
- Zmiany w instytucji zachowku już w 2023 r.
- Kto może być beneficjentem fundacji rodzinnej?
