3 lata nie wystarczyły jednak, by wyeliminować najważniejsze wątpliwości i problemy. W szczególności dotyczy to kwestii związanych z dochowaniem należytej staranności i składaniem opinii o stosowaniu preferencji.
Podsumowanie
- Pomimo odroczenia nie rozwiązano licznych wątpliwości związanych z dochowaniem należytej staranności. W szczególności dotyczy to warunków, które musi spełniać rzeczywisty właściciel i prowadzona przez niego rzeczywista działalność gospodarcza.
- Spełnienie tych warunków jest problematyczne zwłaszcza w przypadku spółek holdingowych. Organy podatkowe nie zawsze przyznają takim spółkom prawo do stosowania zwolnień czy obniżonej stawki podatku.
Podatek u źródła – nowe obowiązki
W wyniku zmian wprowadzono m.in. obowiązek dochowania należytej staranności przy weryfikacji możliwości stosowania preferencji podatkowych.
Ważny fragment
W przypadku niedochowania należytej staranności zastosowanie zwolnienia czy obniżonej stawka nie jest możliwe. Przepisy nie wyjaśniają jednak, w jaki sposób można spełnić warunek dochowania należytej staranności… Oznacza to, że istnieje duże ryzyko niespełnienia tego warunku po stronie polskich płatników.
Największe zainteresowanie wzbudziła jednak kwestia limitu 2 mln zł. Od 1 stycznia 2019 r. jeśli suma wypłaconych na rzecz jednego podmiotu płatności, które podlegają WHT, przekroczy próg 2 000 000 zł w skali roku, polscy płatnicy wypłacający wynagrodzenie mieli być co do zasady zobowiązani do pobrania podatku u źródła według stawki podstawowej bez uwzględnienia obniżonej stawki czy zwolnienia. Po przekroczeniu progu nadal można byłoby skorzystać ze zwolnienia dyrektywowego czy z obniżonej stawki wynikającej z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, przy czym wymagałoby to dodatkowych działań, czyli:
- uzyskania oficjalnej opinii o stosowaniu preferencji (zazwyczaj rekomendowana opcja) lub
- pobrania podatku, a następnie wystąpienia o jego zwrot lub
- złożenia oświadczenia WH-OSC albo WH-OSP (nierekomendowane ze względu na ryzyko po stronie płatnika).
Rozliczania podatku u źródła – odraczanie zmian (choć nie zawsze)
Zmiany oznaczały prawdziwą rewolucję w sposobie rozliczania podatku u źródła. Zresztą jak zauważyło Ministerstwo Finansów „po stronie podatników pojawiają się praktyczne wątpliwości związane ze składaniem oświadczeń, wniosków o zwrot podatku oraz wydania opinii o stosowaniu zwolnienia. Oprócz tego, podatnicy wskazują na szereg problemów natury technicznej utrudniających realizację wyżej wymienionych obowiązków. W związku z tym wejście w życie przepisów dotyczących limitu 2 mln zł zostało w praktyce odroczone (z pewnym wyjątkami) i miało nastąpić 1 lipca 2019 r.
Podatnicy byli jednak dość długo trzymani w niepewności. Rozporządzenia w tym zakresie zostały opublikowane dopiero 31 grudnia 2018 r., czyli na dzień przed planowanym wejściem w życie odraczanych przepisów. Tak narodziła się nawo tradycja, zgodnie z którą co pół roku publikowane były rozporządzenia (odrębnie dla CIT i PIT) odraczające wejście w życie nowych przepisów na kolejne 6 miesięcy. Ministerstwo Finansów wydało w sumie 11 takich rozporządzeń. Każde rozporządzenie publikowane było na chwilę przed końcem obowiązywania poprzedniego wyłączenia limitu 2 mln zł. Zarówno płatnicy jak i podatnicy postawieni byli każdorazowo w stan niepewności, czy wyłączenie zostanie kolejny raz wydłużone, czy jednak nie.
Czytaj więcej: Podatek u źródła (WHT) w Polsce – ważne zmiany od 2022 r.
Pewne odstępstwo nastąpiło jednak w czerwcu 2019 r., kiedy to nie wydano stosowanego rozporządzenia na gruncie PIT dla okresu od 1 lipca 2019 do 31 grudnia 2019 r. Spowodowało to wątpliwości, czy w tym okresie płatnicy PIT byli zobowiązani do poboru podatku u źródła od płatności przekraczających limit 2 mln zł.
Co ważne, rozporządzenia nie zwalniały płatników z warunku dochowania należytej staranności, bez spełnienia którego nie można stosować preferencji podatkowych. Jednocześnie Minister Finansów wydał projekt objaśnień podatkowych, który miał wyjaśnić, na czym w praktyce polega należyta staranność. Dokument ten nie zapewnia jednak ochrony prawnej, gdyż nie jest ostateczną wersją objaśnień. Nie wyjaśnia on zresztą wszystkich wątpliwości, a wręcz przeciwnie – sprawia, że pojawiają się kolejne.
Ważny fragment
Zgodnie z projektem objaśnień w celu stosowania preferencji podatkowych odbiorca płatności musi być jej rzeczywistym właścicielem i prowadzić rzeczywistą działalność gospodarczą. Nadal jednak w wielu przypadkach nie wiadomo, czy odbiorca płatności spełnia te warunki. Problem ten dotyczy zwłaszcza spółek holdingowych, w przypadku których organy podatkowe nie zawsze przyznają prawo do stosowania zwolnień czy obniżonej stawki.
Jak to wygląda obecnie?
Ostatecznie przepisy dotyczące limitu 2 mln zł weszły w życie 1 stycznia 2022 r. Zmieniło się jednak ich brzmienie, m.in. ograniczono stosowanie limitu do płatności na rzecz zagranicznych podmiotów powiązanych.
Ważny fragment
Nie wyjaśniono jednak wielu wątpliwości dotyczących stosowania tego limitu, w tym tych dotyczących wypełniania oświadczenia WH-OSC (dlatego nie jest ono rekomendowane). Nie wyjaśniono również wątpliwości dotyczących dochowania należytej staranności, w szczególności warunków dotyczących rzeczywistego właściciela i prowadzenia rzeczywistej działalności gospodarczej.
Niejasności te sprawiają, że stosowanie zwolnień czy obniżonych stawek podatku w przypadku płatności podlegających opodatkowaniu podatkiem u źródła (WHT) wiąże się z duża niepewnością po stronie polskich spółek (stąd popularność wewnętrznych procedur w zakresie dochowania należytej staranności w podatku u źródła). Dotyczy to zwłaszcza płatności na rzecz spółek holdingowych z grupy. Jeśli do tego dodać problemy techniczne przy złożeniu wniosku o wydanie opinii o stosowaniu preferencji czy przy przesyłaniu oświadczenia WH-OSC, to pojawia się pytanie, czy… przepisów dotyczących limitu 2 mln zł nie trzeba zawiesić?
AUTOR: Jacek Lechna
