Zasadą jest, że decyzja wydana przez organ podatkowy pierwszej instancji nie podlega wykonaniu w trybie przepisów egzekucyjnych w administracji. Zatem podatnik składając odwołanie do organu odwoławczego nie musi wpłacać podatku określonego decyzją pierwszoinstancyjną, dopóty organ odwoławczy nie wyda swojego rozstrzygnięcia.
Ta zasada pozwala na uniknięcie niepotrzebnych perturbacji związanych z postępowaniem egzekucyjnym, jeżeli ostatecznie organ podatkowy drugiej instancji nie zgodzi się z rozstrzygnięciem pierwszoinstancyjnym.
Podsumowanie:
- Wystarczy wystąpienie jednej okoliczności wskazanej przez ustawodawcę dla zastosowania rygoru natychmiastowej wykonalności wobec decyzji nieostatecznej.
- Zastosowanie tej instytucji ma bezpośredni związek z egzekucją administracyjną, która niestety nie zostanie przerwana, jeśli złoży się zażalenie na postanowienie w sprawie rygoru.
Decyzja wymiarowa wydana przez organ podatkowy nie ma waloru decyzji ostatecznej, zatem nie jest wymagalna w administracyjnym toku instancji (zasada wprowadzona od 2009 r.). Decyzją ostateczną, a więc wykonalną, będzie dopiero decyzja organu drugiej instancji, jeśli podatnik złożył w terminie odwołanie.
Jednak ustawodawca przewidział pewne sytuacje, w których decyzji pierwszoinstancyjnej można nadać walor natychmiastowej wykonalności.
Rygor natychmiastowej wykonalności
Przesłanki zastosowania rygoru natychmiastowej wykonalności należą do dwóch różnych kategorii:
1. pierwsza, związana z sytuacją majątkową podatnika i wymaga ze strony organu ustaleń faktycznych i ich oceny, co do możliwości wykonania zobowiązania, mianowicie:
- organ podatkowy posiada informacje, z których wynika, że wobec strony toczy się postępowanie egzekucyjne w zakresie innych należności pieniężnych lub
- strona nie posiada majątku o wartości odpowiadającej wysokości zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę, na którym można ustanowić hipotekę przymusową lub zastaw skarbowy, które korzystałyby z pierwszeństwa zaspokojenia lub
- strona dokonuje czynności polegających na zbywaniu majątku znacznej wartości
2. druga, to obiektywny okres pozostający do upływu przedawnienia:
- okres do upływu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego jest krótszy niż 3 miesiące
Ważny fragment
Zatem dla nadania decyzji nieostatecznej rygoru natychmiastowej wykonalności konieczne jest istnienie przynajmniej jednej z ww. okoliczności oraz uprawdopodobnienie, że zobowiązanie wynikające z decyzji nie zostanie wykonane. Organ podatkowy powinien jedynie uprawdopodobnić, a nie udowodnić, że decyzja nakładająca obowiązek uregulowania zobowiązania podatkowego nie będzie wykonana.
Kto nadaje rygor natychmiastowej wykonalności
Nadanie decyzji pierwszoinstancyjnej waloru natychmiastowej wykonalności następuje w formie postanowienia, które wydaje organ podatkowy pierwszej instancji (uprawniony do wykonywania czynności związanych m.in. z poborem należności pieniężnych). Może on być nadany od chwili wydania rozstrzygnięcia w zakresie wysokości podatku przez ten organ.
Ważny fragment
Organ podatkowy pierwszej instancji może wydać postanowienie o nadaniu rygoru natychmiastowej wykonalności dopiero po wpłynięciu w terminie odwołania od danej nieostatecznej decyzji albo dopiero na etapie prowadzonego postępowania odwoławczego.
Na postanowienie w sprawie nadania rygoru natychmiastowej wykonalności służy zażalenie, wnoszone w ciągu 7 dni do organu wyższego stopnia, za pośrednictwem organu pierwszej instancji. Wniesienie zażalenia nie wstrzymuje wykonania decyzji.
Nadanie rygoru natychmiastowej wykonalności nie skraca terminu płatności wynikającego z decyzji lub przepisu prawa.
Decyzje bez rygoru
Nie nadaje się rygoru natychmiastowej wykonalności decyzji:
- ustalającej lub określającej wysokość zobowiązania podatkowego, wysokość zwrotu podatku lub wysokość odsetek za zwłokę albo orzekającej o odpowiedzialności podatkowej płatnika lub inkasenta, osoby trzeciej albo spadkobiercy, w zakresie objętym wnioskiem o zwolnienie z obowiązku zapłaty zobowiązania, w związku z zastosowaniem się podatnika do interpretacji;
- wydanej w związku ze stosowaniem klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania lub środków ograniczających umowne korzyści, chyba że okres do upływu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego jest krótszy niż 3 miesiące.
Niewątpliwie wprowadzenie zasady, iż decyzja pierwszoinstancyjna nie podlega wykonaniu i tym samym w chwili podjęcia decyzji o złożeniu odwołania podatnik nie musi uiszczać określonego decyzją podatku w kwocie wyższej od deklarowanej, jak też nie musi obawiać się czynności egzekucyjnych, jest dobrym rozwiązaniem.
Ważny fragment
Niemniej prawo do nadania decyzjom waloru natychmiastowej wykonalności, szczególnie decyzjom wydawanym na ostatnią chwilę przez upływem okresu przedawnienia, stanowi oczywiste utrudnienie. Nawet jeśli organ podatkowy pierwszej instancji nie będzie miał racji w zakresie wymiaru podatku, to jednak machina egzekucyjna ruszy i podatnik będzie musiał się z nią zmierzyć.
Kontrole i postępowania podatkowe: nowy cykl artykułów
- Ordynacja podatkowa: Rodzaje i tryby kontroli rozliczeń podatkowych
- Rodzaje kontroli podatkowych – Ustawa KAS
- Wszczęcie kontroli a korekta deklaracji podatkowej
- Wyrok TSUE ws. WNT – ostatni moment na wznowienie postępowania
- Prawa podatnika w postępowaniu podatkowym
- Obowiązki podatnika w trakcie kontroli podatkowej
- Kary porządkowe nakładane w trakcie kontroli i postępowania podatkowego
- Uchylenie decyzji zabezpieczającej zobowiązanie podatkowe a umorzenie postępowania zabezpieczającego
- Zabezpieczenie wykonania zobowiązań podatkowych
- Przekazywanie JPK Na żądanie podczas kontroli podatkowej
- Decyzja nieostateczna może podlegać egzekucji
- Czas i miejsce prowadzenia kontroli podatkowej
- Zwrot odsetek z tytułu WNT po wyroku TSUE możliwy bez składania korekt deklaracji VAT
- Pozostawienie wniosku bez rozpatrzenia a Wiążąca Informacja Stawkowa
- Kontrowersje dotyczące kontroli celno-skarbowej w zakresie akcyzy
- Czynności sprawdzające realizowane przez organ
- Przekształcenie kontroli podatkowej oraz celno-skarbowej w postępowanie podatkowe
- Zakończenie kontroli podatkowej i kontroli celno-skarbowej
- Nowe zasady prowadzenia postępowań z tytułu importu towarów
- Nowe uprawnienia organów podatkowych przewidziane w Polskim Ładzie – nabycie sprawdzające
