Kwota minimalnego wynagrodzenia na przestrzeni lat
Wraz z rozwojem polskiej gospodarki oraz zmianami na rynku, kwota minimalnego wynagrodzenia systematycznie wzrasta zarówno w przypadku miesięcznej stawki, jak i wprowadzonej w 2017 roku stawki godzinowej. Podwyżki są niezbędne i wynikają z zapisów ustawy o minimalnym wynagrodzeniu. Zgodnie z nimi kwota minimalnego wynagrodzenia ma na celu ochronę pracowników przed zbyt niskimi wynagrodzeniami i zapewnienie minimalnego poziomu dochodu. Na przestrzeni ostatnich 10 lat (2015-2025) miesięczne minimalne wynagrodzenie za pracę wykonywaną w pełnym wymiarze czasu pracy wzrosło o 2916 zł.
Obecnie (od 1 stycznia 2025 r.) w Polsce wynosi ono 4 666 zł brutto miesięcznie, a minimalna stawka godzinowa – 30,50 zł brutto. Zgodnie z ostatnimi rządowymi zapowiedziami, wraz z początkiem 2026 roku te kwoty mają wzrosnąć. Według ostatnich ustaleń minimalne wynagrodzenie miesięczne może wynieść 4806 zł brutto, a stawka godzinowa zwiększyć się do 31,40 zł brutto.
Google news
Bądź na bieżąco ze zmianami w prawie, podatkach i księgowości! Zaobserwuj nas w Wiadomościach Google
Ustalanie kwoty minimalnego wynagrodzenia
We wrześniu każdego roku zapada decyzja o wysokości minimalnego wynagrodzenia na następny rok kalendarzowy. Wpływ na nową kwotę mają określone czynniki gospodarcze, czyli: prognozowana na następny rok wysokość inflacji (wzrostu cen) oraz średnia krajowa zarobków. Jeśli jest ona wyższa od połowy płacy minimalnej, oprócz inflacji uwzględnia się także 2/3 realnego wzrostu gospodarczego. Warto dodać, że wartość wskaźnika decyduje także o liczbie aktualizacji minimalnego wynagrodzenia w roku. Otóż, jeśli wynosi ona mniej niż 105% ustala się jeden termin zmiany wysokości wynagrodzenia oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej przypadający na dzień 1 stycznia. W przypadku, gdy wskaźnik przewyższa wskazany procent, ustala się drugą datę zmiany na dzień 1 lipca. Pod uwagę brane są także inne czynniki, w tym m.in.: informacje o wydatkach gospodarstw domowych czy informacje o poziomie życia różnych grup społecznych.
Na podstawie powyższych zasad Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przedkłada Radzie Ministrów propozycję płacy minimalnej. Pozytywne ustosunkowanie się Rady Ministrów do przedstawionej propozycji skutkuje podjęciem konsultacji w ramach Rady Dialogu Społecznego (RDS), w której zasiadają przedstawiciele rządu, związków zawodowych i organizacji pracodawców. Wówczas odbywają się negocjacje na mocy, których RDS może przyjąć lub wypracować wspólnie kwotę minimalnego wynagrodzenia.
Ważny fragment
Jeśli jednak dojdzie do sytuacji, w które RDS nie zaakceptuje rządowej propozycji, zgodnie z przepisami kwoty te do 15 września br. ustala Rada Ministrów w drodze rozporządzenia.
Właśnie do takiej sytuacji doszło w tym roku. Związkowcy działający w ramach Rady postulowali o podwyższenie kwoty miesięcznego wynagrodzenia do 5015 zł brutto. Natomiast członkowie-pracodawcy chcieli, by wzrost nie był wyższy niż 50 zł w stosunku do obecnego roku (4716 zł). Rządowa propozycja jest więc zdecydowanie bliższa woli pracodawców. Najwięcej kontrowersji wśród RDS budzi jednak kwestia propozycja podniesienia stawki godzinowej, która według propozycji rządowej wynosi 90 groszy – dla wielu taka podwyżka jest za niska i nieadekwatna do zmian w gospodarce. Decyzja o tym, czy rząd wsłucha się w głosy Rady i zwiększy stawkę musi zapaść w przeciągu kilku dni, ponieważ do połowy września taka informacja powinna zostać przekazana opinii publicznej.
Wzrost płacy minimalnej w 2026 r. a koszty pracodawcy
Istotną kwestią poruszaną w kontekście wzrostów minimalnej kwoty wynagrodzenia jest jednoczesny wzrost kosztów pracodawcy, jaki pociąga za sobą powyższa decyzja. Po pierwsze, pracodawcy są zobligowani do podniesienia wynagrodzenia tym pracownikom, których wynagrodzenie jest niższe niż nowa stawka. Po drugie, kwota minimalnego wynagrodzenia wpływa także na podniesienie stawek ubezpieczeń społecznych odprowadzanych do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS), czyli: ubezpieczenia emerytalnego, wypadkowego, chorobowego i zdrowotnego oraz podatku dochodowego. W przypadku przedsiębiorców korzystających z preferencyjnych składek (“ulga na start”) składki będą obliczane od 30% nowego wynagrodzenia minimalnego. Natomiast wysokość minimalnego zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego, opiekuńczego, macierzyńskiego i wyrównawczego nie może być niższa w przypadku osób zatrudnionych w pełnym wymiarze czasu pracy od kwoty minimalnego wynagrodzenia pomniejszonego o 13,71%.
Co więcej, od kwoty minimalnego wynagrodzenia zależy także wysokość:
- dodatku do pracy nocnej,
- wynagrodzenia za czas niezawinionego przez pracownika przestoju,
- odprawy z tytułu tzw. zwolnień grupowych,
- odszkodowania z tytułu naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu,
- kwot wolnych od potrąceń.
Szczegółowe wyliczenia zmian w kosztach utrzymania pracownika na przykładzie wzrostu minimalnego wynagrodzenia w 2025 roku zostały przedstawione w artykule: Płaca minimalna w 2025 r. – na co się przełoży wzrost minimalnego wynagrodzenia w 2025 roku?
Coroczny wzrost minimalnego wynagrodzenia jest już standardem. Z tego względu warto śledzić wrześniowe komunikaty rządowe, żeby jak najszybciej poznać nowe stawki minimalnego wynagrodzenia i przygotować firmę na wzrost kosztów utrzymania pracownika. Należy pamiętać, że karą za wypłacanie zaniżonego wynagrodzenia za pracę i składników pochodnych jest grzywna w wysokości od 1 000 zł do 30 000 zł.
WSPÓŁAUTORKI: Maria Wąsicka-Sroczyńska, Starszy specjalista ds. marketingu I Monika Żukowska Asystent ds. Marketingu