Na co powinni być przygotowani podatnicy w związku z wejściem w życie pakietu akcyzowego od 1 lipca 2021 roku oraz od 1 stycznia 2022 roku?
Podsumowanie:
- Jakie zmiany w zakresie akcyzy weszły w życie od 1 lipca 2021 odnośnie pojazdów.
- Co się zmieniło w deklaracjach akcyzowych od początku ubiegłego miesiąca.
- W jaki sposób ustawodawca planuje uszczelnić pobór akcyzy.
- Jakie nowe rozwiązania dotyczące akcyzy mają obowiązywać od 1 stycznia 2022 roku.
W ostatnim czasie doszło do wielu istotnych zmian w zakresie podatku akcyzowego, wynikających z Ustawy z dnia 30 marca 2021 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw. Część zmian związanych z wprowadzonym przez nią tzw. pakietem akcyzowym obowiązuje już od 1 maja br., natomiast termin wejścia w życie następnych nowości, to kolejno: 1 lipca 2021 roku oraz 1 stycznia 2022 roku. Celem nowelizacji jest uszczelnienie systemu oraz walka z nieprawidłowościami w opodatkowaniu wyrobów akcyzowych.
Warto również wiedzieć, że 19 maja br. zarządzeniem Ministra Finansów powołano Forum Akcyzowe, które ma stanowić wsparcie dla rządu w rozwiązywaniu problemów związanych z podatkiem akcyzowym.
Poniżej przekrój zmian związanych z pakietem akcyzowym.
Wiążąca Informacja Akcyzowa
Zgodnie z nowymi zasadami, WIA wiąże już nie tylko organy podatkowe, lecz także podmioty, które o nie wystąpiły (nawet w przypadku, gdy jest dla nich niekorzystna). Ważność wydawanych WIA ograniczono do 5 lat. Na wniosek podatnika – złożony nie później niż 3 miesiące przed wygaśnięciem ważności – może zostać przedłużona. Należy jednak zaznaczyć, że WIA mogą utracić swoją ważność wcześniej, jeżeli dojdzie do zmian w przepisach akcyzowych, Nomenklaturze Scalonej, bądź wyjaśnieniach do niej. Podatnicy powinni być wyczuleni na wpływ wszelkich nowelizacji na WIA, bowiem utrata ważności WIA następuje w dniu wejścia w życie przepisów, z którymi jest ona niezgodna i skutkuje natychmiastowym brakiem możliwości jej stosowania.
Poprawiony nadzór nad warunkami wydawania i cofania zezwoleń akcyzowych
Nowelizacja rozszerza zarówno katalog przesłanek dla odmowy wydania zezwolenia, jak i dla cofnięcia zezwoleń już nadanych przez odpowiednie organy. Organy te będą uprawnione do cofnięcia zezwolenia między innymi w przypadku, gdy firmą kierują osoby wcześniej skazane lub w przypadku uzasadnionej obawy, że działalność prowadzona na podstawie wydanego zezwolenia może zagrażać ważnemu interesowi publicznemu, bądź że prowadzący działalność będzie unikał uiszczania akcyzy.
Uszczelnienie systemu poboru akcyzy
- Od samochodów osobowych – poprzez utrudnienie rejestracji samochodów ciężarowych jako osobowe, co było częstą praktyką stosowaną w celu uniknięcia podatku akcyzowego.
- W zakresie paliw opałowych – poprzez kontrolę jakości paliwa pod kątem jego pochodzenia, zarówno przez Krajową Administrację Skarbową, jak i przez Inspekcję Handlową.
- Uszczelnienie poboru akcyzy związane z alkoholem etylowym skażonym – zmiany mają na celu utrudnienie odzyskiwania alkoholu etylowego z produktów zawierających w składzie alkohol częściowo skażony.
- Związane z paliwem żeglugowym – celem jest ograniczenie oszustw w zakresie paliwa zwolnionego z akcyzy na potrzeby statków śródlądowych i rybackich, poprzez wprowadzenie obowiązku wpisania statku do odpowiedniego rejestru, co ułatwi weryfikację tego, czy statek rzeczywiście pływa lub jest zdolny do pływania.
Nasz ekspert Katarzyna Carewicz jest do Twojej dyspozycji.
Centralny Rejestr Podmiotów Akcyzowych (CRPA)
Z dniem 30 czerwca minął termin na dokonanie rejestracji w Centralnym Rejestrze Podmiotów Akcyzowych (CRPA). Rejestracji musiały dokonać wszystkie podmioty dotknięte akcyzą, bez względu na to, czy są podatnikami zobligowanymi do zapłaty, czy też zużywają wyroby zwolnione lub objęte zerową stawką akcyzy.
Podmioty zarejestrowane wcześniej w lokalnych bazach prowadzonych przez naczelników urzędów skarbowych nie musiały się ponownie rejestrować, natomiast były zobligowane do elektronicznego potwierdzenia dotychczasowych danych i uzupełnienia zgłoszenia rejestracyjnego o informację związaną z właściwym dla danego podmiotu organem podatkowym.
Zmiany w akcyzie od lipca 2021
- Fiskus zmierza w kierunku elektronizacji akcyzy. W związku z tym od 1 lipca 2021 roku deklaracje podatkowe związane z akcyzą – z wyjątkiem deklaracji składanych przez osoby fizyczne, które nie prowadzą działalności gospodarczej – należy składać wyłącznie w formie elektronicznej przez portal PUESC. Zamiarem fiskusa jest szybszy dostęp do deklaracji w systemach elektronicznych oraz automatyzacja procesów. Należy zadbać o to, by osoba podpisująca deklarację elektroniczną dysponowała ważnym upoważnieniem UPL-1.
- Z dniem 1 lipca pojawił się nowy obowiązek składania deklaracji kwartalnych AKC-KZ, który dotyczy wyrobów:
- korzystających ze zwolnienia z akcyzy (wyłączając zwolnienia częściowe lub zwolnienia realizowane przez zwrot akcyzy, lub zwolnienia ubytków wyrobów akcyzowych, lub całkowitego zniszczenia wyrobów akcyzowych, o których wspomina art. 30 ust. 3 ustawy o podatku akcyzowym),
- opodatkowanych zerową stawką akcyzy oraz wymienionych w załączniku nr 2 do ustawy o podatku akcyzowym,
dla których nie występuje obowiązek składania deklaracji za okresy miesięczne. Powyższą deklarację składa się właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego do 25 dnia drugiego miesiąca następującego po kwartale, w którym powstał obowiązek podatkowy. Zatem pierwsze deklarację AKC-KZ dotyczyć będą III kwartału, a termin przypadający na ich złożenie to 25 listopada 2021 roku. Niezłożenie deklaracji podatkowej przez podmiot, na którym ciąży ten obowiązek, nie stanowi przesłanki do utraty prawa do zastosowania zwolnienia, naraża jednak na odpowiedzialność karnoskarbową.
- Kolejnym nowym obowiązkiem jest składanie deklaracji uproszczonych AKC-UAKZ za okresy kwartalne w przypadku, gdy doszło do nabycia wewnątrzwspólnotowego wyrobów akcyzowych, które są opodatkowane stawką zerową oraz są wymienione w załączniku nr 2 do ustawy o podatku akcyzowym, a ponadto są przemieszczane poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy na potrzeby wykonywanej w kraju działalności gospodarczej. Deklaracje te składa się właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego do 10 dnia drugiego miesiąca po kwartale, w którym powstał obowiązek podatkowy. Pierwsze deklaracje AKC-UAKZ będą dotyczyć III kwartału i będą składane do 10 listopada 2021 roku.
- Nowelizacja ustawy o podatku akcyzowym przewiduje także zaktualizowanie nazw i symboli formularzy: AKC-U/A, AKC-U/S, P-KOP/MS, P-/KOP-RG oraz nazwy formularzy: AKC-WG, AKC-P. Nowe wzory formularzy obowiązują od 1 lipca 2021 roku, natomiast – dzięki przepisom przejściowym – do 30 września mogą być składane deklaracje sporządzone według wzoru określonego w dotychczas obowiązujących przepisach.
Zmiany w akcyzie od 1 lipca dotyczące samochodów
Istotne zmiany, które weszły w życie od 1 lipca br. dotyczą – poza ww. zagadnieniami – również aut sprowadzanych z Unii Europejskiej oraz wyprodukowanych w kraju. Rozporządzenie Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z dnia 18 maja 2021 r. w sprawie wzoru dokumentów potwierdzających zapłatę akcyzy od samochodu osobowego lub brak obowiązku zapłaty akcyzy od niektórych pojazdów samochodowych oraz wzoru zaświadczenia stwierdzającego zwolnienie od akcyzy samochodu osobowego określa:
- w załączniku nr 1 – wzór dokumentu potwierdzającego zapłatę akcyzy na terytorium kraju,
- w załączniku nr 2 – wzór dokumentu potwierdzającego brak obowiązku zapłaty akcyzy na terytorium kraju,
- w załączniku nr 3 – wzór zaświadczenia stwierdzającego zwolnienie od akcyzy samochodu osobowego.
Rozszerzono także katalog czynności opodatkowanych akcyzą. Zalicza się do nich również:
- dokonanie w pojeździe samochodowym, innym niż samochód osobowy, zarejestrowanym na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym, zmian konstrukcyjnych zmieniających rodzaj tego pojazdu na samochód osobowy (obowiązek podatkowy powstaje z dniem dokonania zmian konstrukcyjnych zmieniających rodzaj pojazdu na samochód osobowy),
- nabycie lub posiadanie samochodu osobowego niezarejestrowanego wcześniej na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym, jeżeli nie można ustalić podmiotu, który dokonał wcześniejszej czynności podlegającej opodatkowaniu, o której mowa w art. 100 ust. 1 pkt 3 lit. b) albo ust. 2, a w wyniku kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej albo postępowania podatkowego nie ustalono, że podatek został zapłacony (obowiązek podatkowy powstaje z dniem nabycia lub wejścia w posiadanie tego samochodu).
W obydwóch przypadkach podatnik zobligowany jest do:
- złożenia deklaracji uproszczonej właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 14 dni, licząc od dnia powstania obowiązku podatkowego,
- obliczenia i zapłaty na rachunek właściwego urzędu skarbowego akcyzy w terminie 30 dni, licząc od dnia powstania obowiązku podatkowego
Obydwie czynności powinny być dokonane:
- w przypadku zmian konstrukcyjnych – nie później niż w dniu złożenia obligatoryjnego zawiadomienia do starosty o dokonaniu w pojeździe samochodowym zarejestrowanym na terytorium kraju zmian konstrukcyjnych zmieniających rodzaj pojazdu na samochód osobowy lub nie później niż w dniu sprzedaży – jeśli odbyła się przed dniem złożenia zawiadomienia,
- w przypadku nabycia lub posiadania samochodu osobowego niezarejestrowanego wcześniej na terytorium kraju – nie później niż w dniu rejestracji samochodu osobowego na terytorium kraju.
W sytuacji gdy samochód osobowy jest przedmiotem współwłasności, jeden ze współwłaścicieli składa deklarację uproszczoną, obejmującą całkowitą kwotę akcyzy do zapłaty oraz (złożone pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania) stosowne oświadczenie o treści zgodnej z art. 106 ust. 3f ustawy o podatku akcyzowym.
Jeżeli nabycie lub wejście w posiadanie samochodu osobowego, wcześniej niezarejestrowanego na terytorium kraju, nastąpiło przed dniem 1 lipca 2021 r., obowiązek podatkowy powstał z dniem 1 lipca 2021 r. W przypadku dokonania zmian konstrukcyjnych przepisy przejściowe przesuwają termin powstania obowiązku podatkowego z tytułu zmiany rodzaju pojazdu na samochód osobowy (która wydarzy się w okresie od 1 lipca 2021 do 30 czerwca 2022) na 1 lipca 2022 roku, co oznacza, że dopiero od tego dnia podatnik wejdzie w obowiązek składania deklaracji uproszczonych oraz obliczania i uiszczania akcyzy z tego tytułu.
Zgodnie z nowelizacją, na potrzeby rejestracji samochodów ciężarowych oraz specjalnych pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 t należy uzyskać od właściwego naczelnika urzędu skarbowego dokument, który potwierdza brak obowiązku zapłaty akcyzy. Do wniosku należy załączyć dokumenty związane z samochodem, a przede wszystkim plany, schematy, fotografie, informacje od producenta, katalogi lub inne dostępne dokumenty, użyteczne dla wydania przez organ podatkowy dokumentu potwierdzającego brak obowiązku zapłaty akcyzy na terytorium kraju.
Zmiany w akcyzie od 1 stycznia 2022
Od 1 stycznia 2022 roku prowadzenie ewidencji akcyzowych będzie musiało być dokonywane obligatoryjnie w formie elektronicznej, co niewątpliwie będzie wymagało wdrożenia nowych rozwiązań w działalności prowadzonej przez przedsiębiorstwa związane z podatkiem akcyzowym.
Ponadto wymienione już w artykule zmiany nie są ostatnim słowem wypowiedzianym przez ustawodawcę. W wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów 17 maja br. umieszczono informację o projekcie ustawy o zmianie ustawy o podatku akcyzowym. Celem zmiany jest wdrożenie do polskiego systemu prawa trzech dyrektyw unijnych:
- dyrektywy Rady (UE) 2019/2235 z dnia 16 grudnia 2019 r. zmieniającej dyrektywę 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej i dyrektywę 2008/118/WE w sprawie ogólnych zasad dotyczących podatku akcyzowego w odniesieniu do działań obronnych w ramach Unii,
- dyrektywy Rady (UE) 2020/262 z dnia 19 grudnia 2019 r. ustanawiającej ogólne zasady dotyczące podatku akcyzowego,
- dyrektywy Rady (UE) 2020/1151 z dnia 29 lipca 2020 r. zmieniającej dyrektywę 92/83/EWG w sprawie harmonizacji struktury podatków akcyzowych od alkoholu i napojów alkoholowych.
Zmiany dotyczyć będą m.in przepisów związanych z elektronizacją wewnątrzunijnych przemieszczeń wyrobów akcyzowych dopuszczonych do konsumpcji oraz harmonizacją procedur celnych i akcyzowych. Zostanie rozszerzony katalog podmiotów zobowiązanych do złożenia zabezpieczenia akcyzowego, a dla wybranych podmiotów pojawi się możliwość posiadania jednego, wspólnego zabezpieczenia akcyzowego.
Zmiany wystąpią także w przypadku zwolnień z obowiązku składania zabezpieczenia akcyzowego przy przemieszczaniu wyrobów energetycznych rurociągiem stałym oraz w przypadku zwolnień z akcyzy wyrobów akcyzowych używanych przez siły zbrojne.
Nowelizacja wiąże się również ze zmianami w przepisach dotyczących sprzedaży na odległość (tj. wewnątrzwspólnotowego nabywania wyrobów akcyzowych dopuszczonych do konsumpcji w innym państwie członkowskim przez osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej).
Podatnicy związani z podatkiem akcyzowym powinni trzymać rękę na pulsie. Z założeń powyższego projektu wynika bowiem, że Rada Ministrów planuje przyjąć go oraz skierować do Sejmu w bieżącym, trzecim kwartale 2021 roku.
