W artykule omówione zostaną rodzaje kontroli, jakie wobec podatnika mogą być prowadzone w oparciu o przepisy ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej (dalej: Ustawa KAS). Ustawa KAS wyodrębnia następujące rodzaje kontroli: kontrola celno-skarbowa, audyt, czynności audytowe oraz urzędowe sprawdzenie.
Podsumowanie:
- Ustawa KAS wprowadza kilka trybów kontroli, jednak najbardziej rozbudowanym i najistotniejszym dla podatników jest oczywiście kontrola celno-skarbowa.
Ustawa KAS, podobnie jak Ordynacja podatkowa, przewiduje kilka trybów weryfikacji podatnika, różniących się przedmiotem kontroli – są to kontrola celno-skarbowa, audyt, czynności audytowe oraz urzędowe sprawdzenie. Dotyczą one zasadniczo różnych kwestii, ale z podatkowego punktu widzenia najistotniejsza jest kontrola celno-skarbowa.
Kontrola celno-skarbowa w Ustawie KAS
Kontrola celno-skarbowa jest podstawowym trybem kontroli podatnika prowadzonym w oparciu o Ustawę KAS. Prowadzi się ją m.in. w zakresie przestrzegania przepisów prawa podatkowego, prawa celnego, prawa dot. organizacji i prowadzenia gier hazardowych, prawa dewizowego, jak również przepisów w zakresie przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.
W stosunku do podatnika może być prowadzona kontrola podatkowa (na podstawie Ordynacji podatkowej) lub kontrola celno-skarbowa. Ten drugi rodzaj kontroli jest z zasady dedykowany, kolokwialnie mówiąc, sprawom cięższego kalibru. Kontrola celno-skarbowa może być prowadzona nie tylko w celu skontrolowania prawidłowości rozliczania VAT czy CIT, ale także w przypadku karuzel VAT czy wyłudzeń podatkowych.
Porównując kontrolę podatkową z kontrolą celno-skarbową można pokusić się o wniosek, że kontrola celno-skarbowa może być dla podatnika bardziej uciążliwa i restrykcyjna, choćby ze względu na sposób jej wszczęcia – bez wcześniejszego powiadomienia podatnika, czy z uwagi na brak ograniczenia w czasie prowadzenia kontroli u podatnika czy też brak możliwości złożenia zastrzeżeń do wyniku kontroli. O tych i innych aspektach kontroli celno-skarbowej będziemy pisać w kolejnych częściach tego cyklu.
Audyt, czynności audytowe i urzędowe sprawdzenie
W oparciu o Ustawę KAS wobec podatnika może być prowadzony audyt. W skrócie można powiedzieć, że audyt obejmuje ocenę gospodarowania przez przedsiębiorcę środkami pochodzącymi z różnego rodzaju dotacji i dofinansowań, zarówno krajowych, jak i zagranicznych.
Czynności audytowe przeprowadza się m.in. w celu ustalenia, czy podmiot występujący z wnioskiem o przyznanie statusu upoważnionego przedsiębiorcy spełnia kryteria określone w przepisach Unijnego Kodeksu Celnego.
Urzędowe sprawdzenie polega na przeprowadzeniu przez urząd celno-skarbowy czynności w celu ustalenia, czy w miejscu prowadzenia działalności podlegającej kontroli celno-skarbowej są zapewnione warunki i środki do sprawnego przeprowadzenia tej kontroli, jak również na wykonaniu czynności w celu ustalenia, czy miejsce prowadzenia działalności spełnia warunki określone w przepisach o podatku akcyzowym.
Kontrola celno-skarbowa jest najistotniejszym trybem kontroli prowadzonym w oparciu o Ustawę KAS. Kontrola celno-skarbowa prowadzona jest w odniesieniu do najbardziej złożonych spraw.
