Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji Ustawy PIT, która pozwoli podatnikom amortyzować otrzymane w spadku lub darowiźnie środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne, co od 1 stycznia nie jest możliwe. Zmiany te wyczekiwane są w szczególności przez firmy rodzinne planująca lub wdrażające projekt sukcesji biznesu.
Najpierw wylano dziecko z kąpielą…
Z dniem 1 stycznia 2018 r. weszła w życie nowelizacja Ustawy PIT przewidująca m.in. wyłączenie z kosztów podatkowych odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych otrzymanych przez podatników w formie spadku lub darowizny. Celem wprowadzenia tych niewątpliwie restrykcyjnych regulacji było uniemożliwienie wykorzystywania darowizn dokonywanych w ramach najbliższej rodziny do celów optymalizacji podatkowej, poprzez wielokrotne amortyzowanie składników majątku.
Przepisy już na początkowym etapie legislacyjnym spotkały się z krytyką ze strony przedsiębiorców, w tym środowiska firm rodzinnych oraz specjalistów z dziedziny prawa podatkowego. O negatywnym wpływie proponowanych zmian na działalność wielu polskich firm rodzinnych pisaliśmy tutaj. Krytykowany był w szczególności fakt, że zakresem zastosowania nowych przepisów objęto również majątek odziedziczony przez przedsiębiorców, choć w przypadku spadkobrania trudno doszukiwać się znamion optymalizacji podatkowej.
Brak możliwości amortyzowania posiadanych środków trwałych mógł w praktyce uśmiercić wiele małych i średnich przedsiębiorstw przejętych przez sukcesorów w drodze spadku. Podjęte działania stały w sprzeczności z deklaracjami Ministerstwa Finansów i Rozwoju o woli wspierania polskich przedsiębiorców w procesie zmiany pokoleniowej.
… potem podjęto kroki naprawcze
Pomimo wielu krytycznych głosów zgłaszanych już na początkowym etapie procesu legislacyjnego, Ministerstwo Finansów i Rozwoju pozostawało niewzruszone. Resort dostrzegł szkodliwość zaproponowanych przepisów dopiero, kiedy na wprowadzenie odpowiednich zmian było już za późno. W wydanym komunikacie wskazano jednak, że Ministerstwo zaproponuje zmianę zasad amortyzacji otrzymanego w darowiźnie lub spadku majątku, zgodnie z postulatami zgłaszanymi przez środowiska firm rodzinnych.
Zgodnie z zapowiedzią, przygotowany został projekt nowelizacji ustaw podatkowych, w tym Ustawy PIT, który został przyjęty przez Radę Ministrów dnia 6 lutego 2018 r. Projekt ten przewiduje, że:
- W odniesieniu do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych otrzymanych w spadku możliwe będzie ustalenie ich wartości początkowej w wysokości wartości rynkowej, co oznacza możliwość amortyzowania nawet całkowicie zamortyzowanych składników majątku,
- W przypadku majątku otrzymanego w darowiźnie, możliwa będzie kontynuacja amortyzacji na zasadach przyjętych przez darczyńcę.
Zgodnie z projektem, przepisy te stosować będzie można wstecz, tj. do dochodów osiąganych od 1 stycznia 2018 r.
Pozostaną wątpliwości
Z pewnością należy docenić fakt, że Ministerstwo Finansów postanowiło uwzględnić zgłaszane postulaty, w stosunkowo szybkim tempie podejmując działania naprawcze. Warto zwrócić jednak uwagę, że w przyjętym przez Radę Ministrów projekcie ustawy brakuje przepisów przejściowych, które wskazywałyby w szczególności, jak wartość początkową składników majątku powinni ustalić podatnicy, którzy darowiznę otrzymali przed 1 stycznia 2018 r.
Ponadto, biorąc pod uwagę, że zgodnie z założeniami ustawa ma wejść w życie 1 marca 2018 r., z pewnością wielu podatników stanie przed dylematem, kiedy 20 lutego przyjdzie im zapłacić zaliczkę na podatek dochodowy. W takiej sytuacji powinni oni postępować zgodnie z obowiązującymi przepisami, a zatem wyłączyć z kosztów odpisy amortyzacyjne od otrzymanych w spadku lub darowiźnie środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych, oczekując na wejście w życie ustawy.
Bez wątpienia projekt ustawy przyjęty przez Radę Ministrów należy przyjąć z zadowoleniem, jednak trudno oprzeć się wrażeniu że Rząd rozwiązuje w ten sposób problemy, które sam stworzył. Najważniejsze jednak, że wraz z wejściem w życie projektowanych przepisów znikną obawy o dalszy los wielu firm rodzinnych, które zostały przekazane sukcesorom w spadku lub darowiźnie.
AUTOR: Szymon Konieczny, Konsultant, Doradztwo Podatkowe
