Powstanie fundacji rodzinnej
Wejście w życie ustawy o fundacji rodzinnej (dalej: UoFR) umożliwiło fundatorom składanie oświadczeń o ustanowieniu fundacji rodzinnej w akcie założycielskim albo w testamencie. Z momentem złożenia jednego z tych dwóch oświadczeń dochodzi do powstania fundacji rodzinnej w organizacji, która – aby utrzymać swój byt prawny – musi zostać zgłoszona do rejestru fundacji rodzinnych. Z chwilą wpisu do tego rejestru fundacja rodzinna w organizacji staje się fundacją rodzinną i uzyskuje osobowość prawną, jednocześnie wstępując w prawa i obowiązki fundacji rodzinnej w organizacji.
Zarówno fundacje rodzinne w organizacji oraz fundacje rodzinne wpisane do rejestru mogą zostać rozwiązane, po uprzednim przeprowadzeniu likwidacji.
Rozwiązanie fundacji rodzinnej w organizacji
Ważny fragment
Fundacje rodzinne w organizacji rozwiązuje się zasadniczo w dwóch przypadkach. Pierwszym z nich jest niezgłoszenie fundacji do rejestru fundacji rodzinnych w terminie sześciu miesięcy od dnia oświadczenia o założeniu fundacji albo od dnia ogłoszenia testamentu.
Takiego zgłoszenia dokonuje fundator (po sporządzeniu aktu założycielskiego) albo zarząd (po ogłoszeniu testamentu). Przy tym, przez obowiązek zgłoszenia należy rozumieć złożenie wniosku o wpis do rejestru. Treść takiego wniosku wyznaczona została w UoFR. Drugą podstawę dla rozwiązania fundacji rodzinnej w organizacji stanowi uprawomocnienie się postanowienia o odmowie wpisu fundacji rodzinnej do rejestru.
Rozwiązanie fundacji rodzinnej
Ważny fragment
Rozwiązać można także fundację rodzinną wpisaną do rejestru. W UoFR przewiduje się pięć przypadków, w których może się to wydarzyć.
Po pierwsze, sam statut fundacji rodzinnej może przewidywać, że w określonych przypadkach ulegnie ona rozwiązaniu. Może się tak stać zwłaszcza w sytuacji, gdy zrealizowany został cel fundacji rodzinnej lub brak jest możliwości dalszej realizacji celu fundacji rodzinnej.
Po drugie, podstawą rozwiązania fundacji rodzinnej jest zarządzanie nią w sposób oczywiście sprzeczny z jej celem lub interesami beneficjentów.
Po trzecie, UoFR wskazuje na możliwość zaistnienia innych ważnych powodów, w związku z którymi, kontynuowanie działalności fundacji rodzinnej jest niecelowe.
Po czwarte, rozwiązanie następuje w sytuacji zakończenia postępowania upadłościowego fundacji rodzinnej prowadzącej działalność gospodarczą.
Wreszcie, po piąte, mogą zaktualizować się przesłanki do rozwiązania fundacji rodzinnej przez sąd rejestrowy z urzędu bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego. Wśród tych przesłanek warto wskazać na niezłożenie rocznych sprawozdań finansowych za dwa kolejne lata obrotowe mimo wezwania sądu rejestrowego czy niewniesienie funduszu założycielskiego w terminie dwóch lat od wpisania do rejestru fundacji rodzinnych – w przypadku ustanowienia fundacji rodzinnej w testamencie. W praktyce zatem, przesłanki te mają na celu wykluczenie z obrotu fundacji rodzinnych, które realnie nie prowadzą działalności.
Postępowanie likwidacyjne
Zgodnie z UoFR, fundacje rodzinne rozwiązuje się co do zasady po przeprowadzeniu likwidacji. Momentem rozwiązania jest z kolei moment wykreślenia fundacji rodzinnej z rejestru fundacji rodzinnych. Jest to istotna różnica między fundacją rodzinną a fundacją rodzinną w organizacji. Z uwagi na to, że druga z nich jest podmiotem jeszcze niewpisanym do rejestru, to nie może zostać z niego wykreślona, więc momentem jej rozwiązania jest dzień zatwierdzenia sprawozdania likwidacyjnego przez zgromadzenie beneficjentów. W pozostałym zakresie, do likwidacji fundacji rodzinnej w organizacji stosuje się przepisy przewidziane dla likwidacji fundacji rodzinnej (wpisanej do rejestru).
Likwidatorem lub likwidatorami fundacji rodzinnej mogą być jej członkowie zarządu lub inne osoby wyznaczone przez sąd rejestrowy. Likwidatorzy mają prawo prowadzenia spraw oraz reprezentacji fundacji rodzinnej, a ich kompetencji nie można ograniczyć ze skutkiem wobec osób trzecich. Ich głównym zadaniem jest zakończenie działalności bieżącej, podjęcie próby ściągnięcia wierzytelności oraz spełnienie zobowiązań ciążących na fundacji rodzinnej.
Należy pamiętać, że w trakcie likwidacji zakazane jest spełnianie świadczeń na rzecz beneficjentów fundacji rodzinnej, jak również dokonywanie podziału majątku fundacji rodzinnej przed zaspokojeniem roszczeń wobec osób innych niż beneficjenci.
Rozwiązanie fundacji rodzinnej może wiązać się z koniecznością dysponowania mieniem, które pozostało w niej po spłaceniu zaciągniętych zobowiązań. Zgodnie z UoFR, jeżeli fundacja rodzinna jest rozwiązywana za życia fundatora, to fundator jest wyłącznie uprawnionym do otrzymania tego mienia, chyba, że inaczej przewiduje statut fundacji rodzinnej. W przypadku wielości fundatorów, podział mienia jest dokonywany proporcjonalnie do wartości mienia wniesionego przez fundatora i osoby mu bliskie (określone w UoFR) w stosunku do wartości mienia wniesionego przez wszystkich fundatorów i osoby im bliskie. Statut może przewidywać w tym zakresie inne rozwiązania.
Jak możemy pomóc
Kancelaria prawna Grant Thornton oferuje wsparcie w zakresie sukcesji biznesu, założenia fundacji rodzinnej, strukturyzacji podatkowej wniesienia aktywów do fundacji rodzinnej oraz planowania spadkowego, jak również rozwiązania fundacji rodzinnej.
Fundacja rodzinna w wielu przypadkach może okazać się rozwiązaniem, które zarówno sukcesorom, jak i nestorom da poczucie bezpieczeństwa, a także uporządkowanej i przyjaznej kolejnym pokoleniom sukcesji na lata.
Rozwiązanie i likwidacja fundacji rodzinnej kończą byt prawny tego podmiotu. Zaplanowanie mechanizmów rządzących zakończeniem działalności fundacji rodzinnej ma fundamentalne znaczenie. Jest tak przede wszystkim dlatego, że w wyniku rozwiązania i likwidacji może dojść do dysponowania mieniem pozostałym po fundacji rodzinnej.
AUTOR: Wojciech Rzepiński, Kancelaria prawna
Fundacja rodzinna – dowiedz się więcej:
- Jak zarejestrować fundację rodzinną?
- Fundacja rodzinna i jej organy
- Rola fundatora w fundacji rodzinnej
- Fundacja rodzinna w strukturze holdingowej
- Majątek fundacji rodzinnej
- Zmiany w instytucji zachowku z 2023 r. weszły w życie
- Kto może być beneficjentem fundacji rodzinnej?
- Zasady odpowiedzialności członków zarządu fundacji rodzinnej
- Fundacje rodzinne a nieruchomości rolne – co się zmieniło po 5 października 2023?
- TOP 8 zmian i wyzwań w prawie na 2024 r.
- Jak zarejestrować fundację rodzinną?
- Zmiany w prawie spadkowym – nowy krąg spadkobierców i łatwiejsze odrzucenie spadku po małoletnim
- Kontrola koncentracji z udziałem fundacji rodzinnych
- Nieruchomości w majątku fundacji rodzinnej
- Jawność rejestru fundacji rodzinnych
- Fundacja rodzinna a nieruchomości – skutki podatkowe
- Ile kosztuje założenie fundacji rodzinnej?
