Spis treści
- Kto i do kiedy może skorzystać z urlopu ojcowskiego?
- Ile dni trwa urlop ojcowski?
- Ile wynosi zasiłek macierzyński za okres urlopu ojcowskiego?
- Jakie są zasady wnioskowania o zasiłek macierzyński za okres urlopu ojcowskiego?
- Czy w przypadku choroby ojca urlop ojcowski ulega przerwaniu?
- Czy w przypadku choroby dziecka ojciec może przerwać urlop ojcowski?
Kto i do kiedy może skorzystać z urlopu ojcowskiego?
Obecnie (tj. w przypadku dzieci urodzonych po 25 kwietnia 2023 r.) prawo do skorzystania z urlopu ojcowskiego przysługuje ubezpieczonemu ojcu dziecka do ukończenia przez nie 12 miesiąca życia, ewentualnie do upływu 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia sądu orzekającego przysposobienie, ale nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 14 roku życia.
Wcześniej, tj. przed 26 kwietnia 2023 r. (czyli przed wejściem w życie nowelizacji Kodeksu pracy, w związku z wdrożeniem jednej z dwóch dyrektyw unijnych do polskiego porządku prawnego) ojcowie mieli prawo do skorzystania z urlopu ojcowskiego do ukończenia przez dziecko 24 miesiąca życia lub odpowiednio do upływu 24 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia sądu orzekającego przysposobienie oraz j/w – maksymalnie do ukończenia przez dziecko 14 roku życia.
Ważny fragment
Ojcowie, których dzieci urodziły się przed 26 kwietnia 2023 r. i którzy do tego dnia nie skorzystali z pełnego wymiaru urlopu ojcowskiego mogą z niego skorzystać na dotychczasowych zasadach.
Celem skrócenia terminu umożliwiającego skorzystanie z urlopu ojcowskiego jest ściślejsze powiązanie opieki nad dzieckiem w trakcie tego urlopu z faktem narodzin potomka. Opieka ma być bowiem sprawowana przez ojców w pierwszych miesiącach życia dziecka.
Omawiane uprawnienie przysługuje ojcom niezależnie od okresu zatrudnienia/podlegania ubezpieczeniu chorobowemu. Pracodawca nie może odmówić udzielenia urlopu ojcowskiego (pod warunkiem terminowego dostarczenia prawidłowo wypełnionych dokumentów).
Ile dni trwa urlop ojcowski?
Urlop ojcowski trwa 2 tygodnie, tj. 14 dni kalendarzowych. Istotnej jest uwzględnienie, że urlop ten jest udzielany na dni kalendarzowe – nie ma znaczenia, czy dany dzień jest dniem wolnym od pracy. Urlop można wykorzystać w jednej części trwającej 14 dni kalendarzowych, bądź podzielić na dwie części po 7 dni kalendarzowych. Jeśli na przykład ojciec niemowlęcia chce skorzystać z urlopu ojcowskiego w jednej części na początku marca 2024 roku, we wniosku powinien wskazać okres 1 marca 2024 r. – 14 marca 2024 roku. Jeżeli zgodnie z grafikiem nie pracuje w soboty i niedziele, to nie powinien tych dni pomijać we wniosku. Wykluczenie dni wolnych przy wypełnianiu dokumentów jest błędem i na ich podstawie nie można wypłacić zasiłku macierzyńskiego.
Google news
Bądź na bieżąco ze zmianami w prawie, podatkach i księgowości! Zaobserwuj nas w Wiadomościach Google
Ile wynosi zasiłek macierzyński za okres urlopu ojcowskiego?
Każdy ojciec zatrudniony na umowę o pracę (tj. będący pracownikiem w rozumieniu Kodeksu pracy, a tym samym podlegający obowiązkowo ubezpieczeniu chorobowemu) oraz wychowujący dziecko (w odpowiednim wieku, co szczegółowo omawiamy poniżej), ma prawo do zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu ojcowskiego. Jeżeli ów ojciec nie jest pracownikiem, ale zgłosił się do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, również ma prawo do zasiłku macierzyńskiego na tych samych zasadach. Poniżej kluczowe informacje.
Zasiłek macierzyński za okres urlopu ojcowskiego jest ściśle uzależniony od wynagrodzenia uprawnionego i obliczany na podstawie średniego wynagrodzenia uzyskanego przez niego w okresie ostatnich 12 miesięcy poprzedzających rozpoczęcie tego urlopu. Wysokość zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu ojcowskiego wynosi 100% podstawy wymiaru, która jest pomniejszana o składki na ubezpieczenie społeczne. Oznacza to, że wynagrodzenie netto za miesiąc/miesiące, w których ojciec niemowlaka korzystał z zasiłku może być niższe, niż w sytuacji, gdyby nie korzystał z tego uprawnienia. Nie jest to regułą i zależy od indywidualnej sytuacji oraz otrzymywanych składników wynagrodzenia (np. wynagrodzenie za nadgodziny, premie itp.). Warto również pamiętać, że jeżeli w miesiącu poprzedzającym korzystanie z urlopu ojcowskiego uprawniony korzystał z innego rodzaju zasiłku, podstawa nie będzie wyliczana na nowo, a zasiłek macierzyński zostanie naliczony od niezmienionej podstawy.
Dotyczy to sytuacji, gdy ubezpieczony przybywa na urlopie bezpłatnym, zachowuje prawo do wynagrodzenia na podstawie szczególnych przepisów, został tymczasowo aresztowany lub odbywa karę pozbawienia wolności (chyba, że w dwóch ostatnich sytuacjach świadczy pracę na podstawie skierowania i otrzymuje za nią wynagrodzenie).
Pobierz informator: Pracownicze uprawnienia rodzicielskie 2024 – urlopy, świadczenia, wnioski
Jakie są zasady wnioskowania o zasiłek macierzyński za okres urlopu ojcowskiego?
W celu uzyskania zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu ojcowskiego należy złożyć poniższe dokumenty.
- Wniosek o udzielenie urlopu ojcowskiego (wniosek powinien zawierać imię i nazwisko wnioskodawcy oraz okres, na który ma zostać udzielony urlop ojcowski lub jego część).
- Odpis skrócony aktu urodzenia dziecka (dzieci) lub zagraniczny dokument potwierdzający urodzenie dziecka (dzieci) wydany przez uprawniony organ dokonujący rejestracji urodzenia w danym kraju, albo kopie tych dokumentów.
- W przypadku przysposobienia dziecka – kopia prawomocnego postanowienia sądu o przysposobieniu dziecka.
- Oświadczenie wnioskodawcy z informacją czy wcześniej korzystał z urlopu ojcowskiego lub jego części.
Powyższe dokumenty pracownik powinien złożyć nie później niż 7 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu ojcowskiego.
Od 26 kwietnia 2023 r. wniosek o udzielenie urlopu ojcowskiego można złożyć w postaci papierowej lub elektronicznej. Formą elektroniczną wniosku jest np. wiadomość e-mail. W celu złożenia wniosku w tej formie nie trzeba mieć kwalifikowanego podpisu elektronicznego. Przed 26 kwietnia 2023 r. ustawodawca nie umożliwiał składania wniosków o urlop ojcowski w formie elektronicznej – dopuszczalna była tylko forma pisemna. Wprowadzona dyrektywą unijną zmiana ma na celu zmniejszenie obciążeń biurokratycznych dla pracowników i pracodawców.
Jednakże eksperci ds. kadr i płac sugerują, że w praktyce najbardziej optymalną formą składania wniosków pozostaje forma pisma, które pracodawca będzie mógł przechowywać w aktach osobowych pracownika wnioskującego o urlop.
Czy w przypadku choroby ojca urlop ojcowski ulega przerwaniu?
Jeżeli ojciec zachoruje w trakcie trwania urlopu ojcowskiego, to jego choroba nie przerywa tego urlopu. W sytuacji, gdy zachoruje przed rozpoczęciem urlopu ojcowskiego, wówczas może wystąpić do pracodawcy z wnioskiem o przesunięcie terminu urlopu ojcowskiego, ale pracodawca nie musi się na to zgodzić. Jeżeli wyrazi zgodę, wówczas za czas choroby pracownik otrzyma wynagrodzenie chorobowe lub zasiłek chorobowy. Jeżeli się nie zgodzi, wówczas pracownik będzie otrzymywał zasiłek macierzyński za okres urlopu ojcowskiego.
Czy w przypadku choroby dziecka ojciec może przerwać urlop ojcowski?
Urlop ojcowski można przerwać w sytuacji, gdy dziecko trafi do szpitala. Należy wówczas złożyć pracodawcy wniosek o przerwanie tego urlopu wraz z dokumentem potwierdzającym pobyt dziecka w szpitalu. Urlop ojcowski będzie wówczas kontynuowany bezpośrednio po wyjściu dziecka ze szpitala i traktowany jako jedna część, wraz z urlopem trwającym bezpośrednio przed pobytem dziecka w szpitalu. Należy pamiętać o dostarczeniu pracodawcy dokumentu potwierdzającego datę wypisania dziecka ze szpitala. W czasie, gdy dziecko będzie przebywało w szpitalu, jego ojciec może wrócić do pracy. Wówczas otrzyma wynagrodzenie za pracę za ten okres. Jeżeli lekarz wystawi mu zwolnienie lekarskie na opiekę nad dzieckiem przebywającym w szpitalu oraz gdy ojciec wystąpi z wnioskiem o zasiłek opiekuńczy, to wówczas będzie otrzymywał to świadczenie.
Podstawa prawna
- U. 1974 Nr 24 poz. 141 U S T AWA z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy.
- Ustawa o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa z 25 czerwca 1999 roku.
- Rozporządzenie ministra rodziny, pracy i polityki społecznej z 8 grudnia 2015 r. w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków.
- Ustawa z 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 4.4.2023 r. poz. 641)
Świadczenia i urlopy przysługujące matkom i ojcom zatrudnionym w ramach stosunku pracy
Zobacz wideo:
Czytaj więcej w cyklu o uprawnieniach rodzicielskich:
- Elastyczna organizacja pracy dla rodziców dzieci do lat 8 – najważniejsze informacje
- Zwolnienie na opiekę nad dzieckiem w wymiarze 16 godzin lub dwóch dni – co warto o nim wiedzieć?
- Jak zgłosić noworodka do ubezpieczenia zdrowotnego i o czym pamiętać?
- Ochrona stosunku pracy po powrocie z urlopów związanych z rodzicielstwem
- Urlop macierzyński i urlop zaległy po powrocie z macierzyńskiego – wszystko co musisz wiedzieć
- Urlop ojcowski w bieżącym roku – kluczowe informacje
- Urlop wychowawczy – komu i na jakich zasadach obecnie przysługuje?
- Urlop rodzicielski na nowych zasadach – sprawdź czy wiesz wszystko
- Praca podczas urlopów związanych z rodzicielstwem – macierzyńskiego, rodzicielskiego, wychowawczego
- Zasiłek opiekuńczy – komu przysługuje i na jakich warunkach?
- Zasiłek macierzyński – wymiar, wnioskowanie, niezbędne dokumenty
- Jakie uprawnienia rodzicielskie mają rodzice adopcyjni vs rodzice biologiczni?
- Karmienie piersią a praca – jakie prawa przysługują matkom karmiącym?
- Jakie prace są zakazane dla kobiet karmiących piersią?
- Urlop opiekuńczy – komu przysługuje i jak o niego wnioskować?
- Jakie uprawnienia przysługują rodzicom w przypadku śmierci dziecka?
- Zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej – najważniejsze informacje
- Urlop okolicznościowy z okazji narodzin dziecka – najważniejsze informacje
