Spis treści
- Ogólne informacje o zasiłku opiekuńczym
- W jakich okolicznościach przysługuje zasiłek opiekuńczy?
- Dodatkowy zasiłek opiekuńczy
- Jakie dokumenty są niezbędne, żeby skorzystać z zasiłku opiekuńczego?
- Jak długo można pobierać zasiłek opiekuńczy?
- Kiedy osobie ubezpieczonej nie przysługuje zasiłek opiekuńczy?
Osoby podlegające pod ubezpieczenie chorobowe obowiązkowo (tj. zatrudnione na umowę o pracę) lub dobrowolnie (tj. przedsiębiorcy, osoby wykonujące pracę nakładczą, pracujące na podstawie umowy zlecenia, agencyjnej, będące twórcami, artystami, wykonujące wolny zawód, a także będące więźniami skierowanymi do pracy), które muszą zaopiekować się chorym dzieckiem lub innym chorym członkiem rodziny, mają prawo do skorzystania z zasiłku opiekuńczego. Na jakich zasadach?
Ogólne informacje o zasiłku opiekuńczym
Wysokość zasiłku opiekuńczego wynosi miesięcznie 80% podstawy wymiaru zasiłku. Maksymalny termin jego pobierania wynosi zasadniczo 60, 30 lub 14 dni w roku kalendarzowym – szczegółowe informacje dalej.
Zasiłek opiekuńczy przysługuje osobie posiadającej ubezpieczenie chorobowe, niezależnie od okresu trwania tego ubezpieczenia – oznacza to, że pracownik idąc pierwszego dnia do pracy już jest uprawniony do uzyskania zasiłku opiekuńczego.
Prawo do zasiłku mają na równi matka i ojciec dziecka. Zasiłek może otrzymać jednak za dany okres tylko jeden z rodziców – ten, który wystąpi z wnioskiem o jego wypłatę. Zasiłek opiekuńczy przysługuje wtedy, gdy nie ma innych członków rodziny, którzy mogą zapewnić opiekę. Nie dotyczy to opieki nad chorym dzieckiem do 2 roku życia.
Google news
Bądź na bieżąco ze zmianami w prawie, podatkach i księgowości! Zaobserwuj nas w Wiadomościach Google
Dodatkowy zasiłek opiekuńczy
Osoby podlegające pod ubezpieczenie chorobowe mogą również skorzystać z dodatkowego zasiłku opiekuńczego. Przysługuje on ojcu dziecka bądź innemu członkowi najbliższej rodziny w sytuacji, gdy matka dziecka, która pobiera zasiłek macierzyński w czasie 8 tygodni po porodzie, nie może opiekować się nowo urodzonym dzieckiem, ze względu na:
- przebywanie w szpitalu lub innej placówce leczniczej;
- posiadanie orzeczenia o niezdolności do samodzielnej egzystencji lub orzeczenia o niepełnosprawności w stopniu znacznym i stanie zdrowia uniemożliwiającym jej sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem;
- porzucenie dziecka.
Dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje w wymiarze do 8 tygodni, nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 8 tygodni życia, jeżeli osoba, której przysługuje ten zasiłek, przerwie zatrudnienie bądź inną działalność zarobkową w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.
Pobierz informator: Pracownicze uprawnienia rodzicielskie 2024 – urlopy, świadczenia, wnioski
Jakie dokumenty są niezbędne, żeby skorzystać z zasiłku opiekuńczego?
Dokumentem, który należy złożyć, w przypadku chęci skorzystania z zasiłku opiekuńczego jest wniosek Z-15A – w przypadku sprawowania opieki nad dzieckiem, bądź wniosek Z-15B, jeżeli ubezpieczony sprawuje opiekę nad chorym członkiem rodziny. Druki te można pobrać ze strony internetowej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (https://www.zus.pl/).
Oprócz powyższych wniosków dowodami do przyznania i wypłaty zasiłku opiekuńczego są:
- zaświadczenie lekarskie, w przypadku konieczności osobistego sprawowania opieki nad chorym dzieckiem lub innym chorym członkiem rodziny, a w przypadku sprawowania opieki nad innym chorym członkiem rodziny również oświadczenie wnioskodawcy o pozostawaniu we wspólnym gospodarstwie domowym;
- oświadczenie wnioskodawcy w razie nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, przedszkola lub szkoły;
- oświadczenie wnioskodawcy w razie choroby dziennego opiekuna lub niani oraz dokument potwierdzający, że osoba ta nie może sprawować opieki nad dzieckiem ze względu na chorobę (na przykład kopia zwolnienia lekarskiego);
- decyzja właściwego inspektora sanitarnego w przypadku izolacji dziecka podejrzanego o nosicielstwo choroby zakaźnej;
- zaświadczenie lekarskie wystawione na zwykłym druku w przypadku porodu lub choroby małżonka wnioskodawcy stale opiekującego się dzieckiem, gdy poród lub choroba uniemożliwia sprawowanie opieki albo wystawione w przypadku pobytu małżonka stale opiekującego się dzieckiem w stacjonarnym zakładzie opieki zdrowotnej;
- orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności bądź orzeczenie o niepełnosprawności wraz ze wskazaniami: konieczności stałej bądź długotrwałej opieki albo pomocy innej osoby ze względu na znacznie ograniczoną możliwość samodzielnej egzystencji a także konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie edukacji, rehabilitacji i leczenia – w przypadku sprawowania opieki nad chorym niepełnosprawnym dzieckiem, które ukończyło 14 rok życia ale nie ukończyło 18 roku życia, bądź w przypadku opieki nad niepełnosprawnym dzieckiem, które ukończyło 8 rok życia ale nie ukończyło 18 roku życia, jeżeli w wyniku porodu, choroby lub pobytu w szpitalu małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka stale opiekującego się nim, ów rodzic/opiekun nie ma możliwości sprawowania opieki.
W przypadku dodatkowego zasiłku opiekuńczego pozostałymi dokumentami niezbędnymi do przyznania i wypłaty zasiłku są:
- zaświadczenie o okresie pobytu ubezpieczonej matki dziecka w placówce leczniczej wraz z oświadczeniem wnioskodawcy, że ubezpieczona matka dziecka korzysta z zasiłku macierzyńskiego w okresie 8 tygodni po porodzie;
- orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu znacznym lub prawomocne orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji wraz z oświadczeniem wnioskodawcy, że ubezpieczona matka dziecka korzysta z zasiłku macierzyńskiego w okresie 8 tygodni po porodzie;
- oświadczenie wnioskodawcy o porzuceniu dziecka przez matkę (w oświadczeniu należy podać datę porzucenia dziecka).
Jak długo można pobierać zasiłek opiekuńczy?
Okres wypłaty zasiłku opiekuńczego jest uzależniony od okoliczności. Przysługuje nie dłużej, niż przez:
- 60 dni w roku kalendarzowym, jeżeli ubezpieczony opiekuje się zdrowym dzieckiem do lat 8 lub chorym dzieckiem do lat 14, w tym także dzieckiem niepełnosprawnym w tym wieku;
- 14 dni w roku kalendarzowym, jeżeli ubezpieczony opiekuje się innymi chorymi członkami rodziny bądź dzieckiem, które ukończyło 14 rok życia;
- 30 dni w roku kalendarzowym, jeżeli ubezpieczony opiekuje się:
- chorym dzieckiem niepełnosprawnym, które ukończyło 14 rok życia ale nie ukończyło 18 roku życia;
- zdrowym dzieckiem niepełnosprawnym, które ukończyło 8 rok życia, ale nie ukończyło 18 roku życia, jeśli w wyniku porodu, choroby lub pobytu w szpitalu małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka stale się nim opiekującego, opieka ta nie jest możliwa.
Ważny fragment
WAŻNE! Powyższe limity się nie sumują. W przypadku sprawowania opieki wyłącznie nad niepełnosprawnym dzieckiem powyżej 14 roku życia oraz innymi chorymi członkami rodziny, zasiłek opiekuńczy przysługuje łącznie za okres nie dłuższy niż 30 dni w roku kalendarzowym, w tym nie dłuższy niż 14 dni na opiekę nad chorym członkiem rodziny. Natomiast w przypadku opieki nad zdrowym dzieckiem do 8 roku życia bądź chorym dzieckiem do 14 roku życia, łączny okres wypłaty zasiłku opiekuńczego nie może przekroczyć 60 dni w roku kalendarzowym
Okres ten nie zależy od liczby osób uprawnionych do zasiłku, liczby dzieci lub członków rodziny, którzy wymagają opieki. Okres pobierania dodatkowego zasiłku opiekuńczego nie jest wliczany do limitu 60 i 14 dni w roku kalendarzowym.
Przykład:
W bieżącym roku otrzymałeś zasiłek opiekuńczy za 40 dni z tytułu sprawowania opieki nad chorymi dziećmi w wieku 5 i 7 lat. Następnie w tym samym roku wystąpiłeś o wypłatę zasiłku opiekuńczego za 25 dni z tytułu sprawowania opieki nad chorym niepełnosprawnym dzieckiem w wieku 16 lat. W takim przypadku masz prawo do zasiłku opiekuńczego z tego tytułu tylko za 20 dni (60 dni – 40 dni), tj. do wyczerpania limitu 60 dni.
Kiedy osobie ubezpieczonej nie przysługuje zasiłek opiekuńczy?
Istnieją sytuacje, kiedy osobie posiadającej ubezpieczenie chorobowe nie przysługuje zasiłek opiekuńczy. Nie jest on należny za następujące okresy:
- gdy ubezpieczonemu przysługuje prawo do wynagrodzenia na podstawie przepisów szczególnych;
- gdy ubezpieczony korzysta z urlopu opiekuńczego, urlopu bezpłatnego bądź urlopu wychowawczego;
- gdy ubezpieczony korzysta z usprawiedliwionej nieobecności w pracy bez zachowania prawa do wynagrodzenia w okresie od dnia śmierci pracodawcy do dnia wygaśnięcia umowy o pracę;
- objęte zwolnieniem lekarskim, w czasie którego ubezpieczony wykonywał pracę zarobkową albo wykorzystał to zwolnienie niezgodnie z jego celem;
- gdy ubezpieczony jest tymczasowo aresztowany, bądź odbywa karę pozbawienia wolności.
Podstawa prawna
- Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa
- Komentarz do ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa – wybrane zagadnienia
- https://www.zus.pl/swiadczenia/zasilki/zasilek-opiekunczy/prawo-do-zasilku-i-okres-przyslugiwania
- https://sip.lex.pl/?_ga=2.23664831.461937859.1629208653-908035301.1629208653#/publication/469831414
AUTORKA: Aleksandra Zięba
Świadczenia i urlopy przysługujące matkom i ojcom zatrudnionym w ramach stosunku pracy
Zobacz wideo:
Czytaj więcej w cyklu o uprawnieniach rodzicielskich:
- Elastyczna organizacja pracy dla rodziców dzieci do lat 8 – najważniejsze informacjepublikacjaElastyczna organizacja pracy dla rodziców dzieci do lat 8 – najważniejsze informacje
- Zwolnienie na opiekę nad dzieckiem w wymiarze 16 godzin lub dwóch dni – co warto o nim wiedzieć?publikacjaZwolnienie na opiekę nad dzieckiem w wymiarze 16 godzin lub dwóch dni – co warto o nim wiedzieć?
- Jak zgłosić noworodka do ubezpieczenia zdrowotnego i o czym pamiętać?publikacjaJak zgłosić noworodka do ubezpieczenia zdrowotnego i o czym pamiętać?
- Ochrona stosunku pracy po powrocie z urlopów związanych z rodzicielstwempublikacjaOchrona stosunku pracy po powrocie z urlopów związanych z rodzicielstwem
- Urlop macierzyński i urlop zaległy po powrocie z macierzyńskiego – wszystko co musisz wiedziećpublikacjaUrlop macierzyński i urlop zaległy po powrocie z macierzyńskiego – wszystko co musisz wiedzieć
- Urlop ojcowski w bieżącym roku – kluczowe informacjepublikacjaUrlop ojcowski w bieżącym roku – kluczowe informacje
- Urlop wychowawczy – komu i na jakich zasadach obecnie przysługuje?publikacjaUrlop wychowawczy – komu i na jakich zasadach obecnie przysługuje?
- Urlop rodzicielski na nowych zasadach – sprawdź czy wiesz wszystkopublikacjaUrlop rodzicielski na nowych zasadach – sprawdź czy wiesz wszystko
- Praca podczas urlopów związanych z rodzicielstwem – macierzyńskiego, rodzicielskiego, wychowawczegopublikacjaPraca podczas urlopów związanych z rodzicielstwem – macierzyńskiego, rodzicielskiego, wychowawczego
- Zasiłek opiekuńczy – komu przysługuje i na jakich warunkach?
- Zasiłek macierzyński – wymiar, wnioskowanie, niezbędne dokumentypublikacjaZasiłek macierzyński – wymiar, wnioskowanie, niezbędne dokumenty
- Jakie uprawnienia rodzicielskie mają rodzice adopcyjni vs rodzice biologiczni?publikacjaJakie uprawnienia rodzicielskie mają rodzice adopcyjni vs rodzice biologiczni?
- Karmienie piersią a praca – jakie prawa przysługują matkom karmiącym?publikacjaKarmienie piersią a praca – jakie prawa przysługują matkom karmiącym?
- Jakie prace są zakazane dla kobiet karmiących piersią?publikacjaJakie prace są zakazane dla kobiet karmiących piersią?
- Urlop opiekuńczy – komu przysługuje i jak o niego wnioskować?publikacjaUrlop opiekuńczy – komu przysługuje i jak o niego wnioskować?
- Jakie uprawnienia przysługują rodzicom w przypadku śmierci dziecka?publikacjaJakie uprawnienia przysługują rodzicom w przypadku śmierci dziecka?
- Zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej – najważniejsze informacjepublikacjaZwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej – najważniejsze informacyje
- Urlop okolicznościowy z okazji narodzin dziecka – najważniejsze informacjepublikacjaUrlop okolicznościowy z okazji narodzin dziecka – najważniejsze informacje