JPK – ostatni dzwonek

Kolejne grupy podatników

Od 1 lipca dwie pozostałe grupy podatników – MŚP i mikroprzedsiębiorcy – zostaną objęci obowiązkiem przekazywania na żądanie fiskusa pozostałych struktur JPK. Duzi przedsiębiorcy zostali objęci tym obowiązkiem już dwa lata temu. Co ważne, nie wszyscy podatnicy będą mieli obowiązek przekazania pliku na żądanie. Art. 193a §  1 Ordynacji podatkowej, na podstawie którego organy podatkowe mogą żądań pozostałych struktur JPK, stanowi o prowadzeniu ksiąg podatkowych przy użyciu programów komputerowych. Oznacza to, że jeżeli podatnik nie prowadzi ksiąg podatkowych przy użycia programów komputerowych, nie jest zobligowany do przekazywania pozostałych struktur JPK. Od stycznia 2018 roku ustawodawca wprowadził obowiązek prowadzenia rejestrów VAT w formie elektronicznej przy użyciu programów komputerowych, natomiast w zakresie pozostałej ewidencji podatkowej pozostała dowolność co do sposobu jej prowadzenia.

Przypomnienie struktur

Dla szybkiego przypomnienia: pozostałe struktury JPK (poza JPK_VAT), które będą musiały zostać przekazane na żądanie organu podatkowego to:

1. JPK_KR – Księgi rachunkowe
2. JPK_WB – Wyciąg bankowy
3. JPK_MAG – Magazyn
4. JPK_FA – Faktury
5. JPK_PKPiR – Podatkowa księga przychodów i rozchodów
6. JPK_EWP – Ewidencja przychodów

Każda z wyżej wymienionych struktur niesie ze sobą wiele niewiadomych. Podatnicy wciąż mają problemy w ustaleniu, w których pozycjach plików XML powinni wskazać dane dokumenty/transakcje etc. Nie byłoby to aż niepokojące, gdyby to jedynie podatnicy mieli problemy w rozstrzygnięciu sposobu prezentacji danych z pozostałych strukturach JPK. Tymczasem okazuje się, że niestety również fiskus ma z tym problemy. Na infolinii Krajowej Informacji Skarbowej konsultanci bardzo często udzielają jednej odpowiedzi: „Nie mamy wytycznych w tym zakresie, proszę napisać maila”. I co dalej? Kiedy podatnik już napisze tego maila na wskazany adres pomocy w zakresie JPK, otrzymuje odpowiedź po kilku tygodniach (w najlepszym wypadku, bo czasami trzeba poczekać nawet kilka miesięcy). Czas oczekiwania byłby jeszcze do przełknięcia, gdyby nie jakość odpowiedzi, które często zawierają jedynie przywołany przepis, albo opis danego pola z JPK – innymi słowy, taka odpowiedź bardzo często nie rozstrzyga wątpliwości podatnika. Jednak to jeszcze nie jest najgorsze. W mojej opinii jeszcze większym problemem jest to, że fiskus często zmienia swoje stanowisko odnośnie sposobu prezentacji danych w JPK. Jako przykład można podać sposób prezentacji importu w strukturze JPK_VAT – przez kilka miesięcy funkcjonował jeden pogląd, a nagle, ni stąd, ni zowąd, MF stwierdziło, że tego typu transakcje należy prezentować jednak w inny sposób.

Przypuszczam,  że pierwsze miesiące raportowania struktur na żądanie będą  okresem „edukacyjnym”,  tzn. podatnicy nie będą karani jeżeli przekazane przez nich pliki będą zawierały dane zaprezentowane w sposób odmienny od tego, którego żądają organ podatkowe. Jednak nie o kary tutaj chodzi. Głównym problemem jest to, że podatnicy dostosowują swoje systemy finansowo-księgowe do wymagań związanych z JPK, a co za tym idzie – ponoszą koszty. To właśnie dlatego wymagania co do sposobu prezentacji danych w JPK powinny być stabilne, aby podatnicy mieli pewność, że nie będą musieli za chwilę znowu ponosić kosztów związanych z dostosowywaniem swoich systemów. Byłoby idealnie, gdyby Ministerstwo Finansów opublikowało oficjalne wytyczne dotyczące sposobu prezentacji danych w JPK, ale nie takie wytyczne jak dotychczas, tzn. komunikaty i „Odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania”, bo niestety nie rozstrzygają wielu wątpliwości, a poza tym – i przede wszystkim – w żaden sposób nie chronią podatników.

Termin na przekazanie plików

Zgodnie z informacjami zamieszczonymi na stronie internetowej Ministerstwa Finansów, podatnik będzie miał nie mniej niż 3 dni na przekazanie danej struktury, po otrzymaniu żądania od organu podatkowego. W uzasadnionych przypadkach (np. duża ilość danych, nieobecność osoby odpowiedzialnej) podatnik będzie mógł zwrócić się do organu podatkowego o wydłużenie terminu do przekazania pliku.

Kary za nieprzekazanie JPK w terminie

Co w przypadku nieprzekazania pliku na żądanie? Kara porządkowa wynikająca z Ordynacji podatkowej to 2800 zł. Z kolei na gruncie Kodeksu karnego skarbowe, grzywna może sięgnąć od 210 zł do nawet 20 mln zł – w zależności od zaklasyfikowania czynu. Co prawda ciężko sobie wyobrazić, aby ktoś został ukarany grzywną w wysokości 20 mln zł za nieprzekazanie pliku na żądanie organu podatkowego, to jednak należy mieć na uwadze, że pierwsze mandaty za nieprzekazanie plików są już nakładane na podatników.