Na trzecim etapie cyklu „Strategia rozwoju gminy” mamy zamkniętą część diagnostyczną, czyli opracowaliśmy diagnozę obszaru oraz analizę SWOT. Mamy zatem wiedzę niezbędną do tego, żeby rozpocząć planowanie.
Poprzedni krok: Strategia rozwoju gminy – Analiza SWOT
Kolejny krok: Strategia rozwoju gminy – kierunki działań i oczekiwane rezultaty
Podsumowanie:
- Punktem wyjścia do planowania strategicznego jest przestudiowanie sporządzonej wcześniej analizy SWOT i odpowiedź na kilka pytań, które pozwolą nam określić, co chcielibyśmy osiągnąć w przyszłości i jakie działania musimy podjąć aby ten zamierzony stan się ziścił.
- Gdy już to wiemy, tak naprawdę mamy gotowe cele. Teraz wystarczy już tylko nasze myśli przelać na papier, pamiętając, żeby definiując cele oprzeć się na metodzie SMART.
Cele strategiczne w gminie – analiza SWOT punktem wyjścia do planowania
Mając gotową analizę SWOT, a więc posiadając informacje na temat tego, co jest mocną, a co słabą stroną naszej gminy oraz co stanowi szanse i zagrożenia dla jej dalszego rozwoju, możemy zacząć planować.
Dzięki tej analizie jesteśmy bowiem w stanie odpowiedzieć sobie na wiele szczegółowych pytań, które stanowić będą punkt wyjścia do zdefiniowania celów.
Te pytania to m.in.:
- Które mocne strony pozwolą nam wykorzystać nadarzające się szanse?
- Które mocne strony dadzą możliwość zmniejszenia zagrożenia?
- Które słabe strony ograniczają możliwość wykorzystania nadarzającej się szansy bądź też które potęgują ryzyko wystąpienia danego zagrożenia?
Gdy odpowiemy sobie na powyższe pytania zobaczymy, że od razu nasuną nam się na myśl kolejne:
- Co należy zrobić aby wykorzystać nadarzającą się szansę?
- W jaki sposób możemy uniknąć ryzyka nastąpienia danego zagrożenia?
- Jakie kroki należy podjąć w celu wykorzystania naszych atutów, bądź też pozbycia się naszych wad?
Dzięki odpowiedziom na te pytania będziemy wiedzieć, jakie działania podjąć i co chcielibyśmy osiągnąć w przyszłości. Tak więc płynnie przejdziemy do zdefiniowania celów.
Korzystajmy z zasady SMART
Główną zasadą jaką powinniśmy się kierować definiując cele jest ich jasne i przejrzyste sformułowanie. Pomoże nam w tym zastosowanie zasady SMART. Nazwa metody złożona jest z akronimu, pochodzącego od angielskich słów:
- Specific (specyficzny) – w sposób jasny i czytelny precyzujemy, co chcemy osiągnąć
- Measurable (mierzalny) – cel musi zostać określony w taki sposób, aby był możliwy do zmierzenia
- Achievable (osiągalny) – definiując cel musimy wiedzieć, że jesteśmy w stanie go osiągnąć, inaczej mówiąc, posiadany wszystkie zasoby niezbędne do osiągnięcia tego celu
- Relevant (istotny) – cel który sobie stawiamy musi być dla nas ważny – musimy widzieć w nim sens, aby skutecznie dążyć do jego realizacji
- Time-bound (określony w czasie) – na koniec musimy ustalić termin, określić sobie deadline kiedy nasz cel osiągniemy.
Ile celów strategicznych planować w gminie?
Zgodnie z art. 10e, ust. 3, pkt 1) Ustawy o samorządzie gminnym, strategia określa w szczególności cele strategiczne rozwoju w wymiarze społecznym, gospodarczym i przestrzennym.
Jak więc widać, ustawodawca ukierunkowuje nas na zdefiniowanie celów strategicznych w trzech sferach, dla których wcześniej opracowywaliśmy diagnozę.
Dla zachowania przejrzystości dokumentu dobrze jest określić po jednym takim celu dla każdego z analizowanych wymiarów.
Mając określone cele strategiczne możemy zacząć określać cele operacyjne. Są to cele określane na niższym szczeblu i służą one następnie sprecyzowaniu kierunków działań.
Na zakończenie spróbujmy sobie odpowiedzieć na pytanie w jakiej perspektywie czasowej planować rozwój gminy.
W naszej ocenie planowanie strategiczne w gminach powinno być zbieżne z unijną siedmiolatką. Jest to chyba najbardziej racjonalne podejście. Tym bardziej, że tworząc dokumenty aplikacyjne o dofinansowanie już konkretnych przedsięwzięć ze środków UE musimy wykazać wpisywanie się danej inwestycji w dokumenty strategiczne danej gminy/powiatu/województwa. Ponadto planowanie w perspektywie maksymalnie siedmioletniej nie jest planowaniem długookresowym, a więc ryzyko drastycznej zmiany sytuacji rynkowej jest znacznie mniejsze niż w przypadku planowania na przykładowo 15 lat lub dłużej.
Strategia rozwoju gminy – 7 kluczowych kroków:
- Strategia rozwoju gminy – co to jest? Diagnoza obszaru
- Strategia rozwoju gminy – Analiza SWOT
- Strategia rozwoju gminy – cele strategiczne i operacyjne
- Strategia rozwoju gminy – kierunki działań i oczekiwane rezultaty
- Strategia rozwoju gminy – model struktury funkcjonalno – przestrzennej gminy
- Strategia rozwoju gminy – obszary strategicznej interwencji
- Strategia rozwoju gminy – system realizacji strategii
