Podatkowe skutki Brexitu

Brexit formalny a realny

Z perspektywy przedsiębiorców wyjście Wielkiej Brytanii z UE, które formalnie odbyło się z końcem stycznia, można uznać za wręcz niezauważalne. Trzeba jednak pamiętać, że realny, wpływający na stosunki gospodarcze Brexit dopiero przed nami, co wynika z obowiązywania tzw. okresu przejściowego. Do 31 grudnia b.r. Wielka Brytania będzie stosować dotychczasowe prawo unijne obejmujące swobodny przepływ osób, towarów, usług oraz kapitału (bez prawa głosu Wielkiej Brytanii w instytucjach UE). Unijne prawo podatkowe regulujące opodatkowanie dywidend, restrukturyzacji oraz podatek u źródła również będzie obowiązywać. Nie oznacza to jednak, że podatnicy mogą spać spokojnie. Przeciwnie, warunki ostatecznej umowy regulującej stosunki między UE oraz Wielką Brytanią wciąż nie są jeszcze znane. W dniu Brexitu nie wiadomo czy Zjednoczone Królestwo pozostanie w EOG oraz jakie konsekwencje Brexitu wystąpią w obszarze ceł, rozliczeń podatku VAT, transferu zysków a także procesów restrukturyzacyjnych, takich jak połączenia, podziały czy wymiana udziałów.

Dywidendy wypłacane na rzecz brytyjskich spółek kapitałowych

Brexit nie powinien zwiększyć obciążenia podatkowego spółek dokonujących wypłat dywidend na rzecz swoich udziałowców z siedzibą w Wielkiej Brytanii. Zgodnie z unijną dyrektywą o spółkach matkach i spółkach córkach oraz implementującymi ją przepisami Ustawy CIT wypłata dywidendy przez polską spółkę kapitałową na rzecz udziałowca z państwa członkowskiego UE lub państwa należącego do EOG podlega zwolnieniu z opodatkowania, jeśli udziałowiec posiada bezpośrednio nie mniej niż 10% udziałów w kapitale zakładowym spółki przez nieprzerwany okres 24 miesięcy oraz nie korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów.  Art. 10 polsko-brytyjskiej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania przewiduje analogiczne warunki.

Jeśli zatem w wyniku negocjowanej umowy Wielka Brytania pozostanie w EOG, brytyjskie spółki-matki będą mogły korzystać ze zwolnienia na podstawie art. 22 ust. 4 Ustawy CIT. W przeciwnym wypadku konieczne będzie stosowanie zwolnienia przyznanego przez umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania. Nie można jednocześnie wykluczyć ryzyka niekorzystnej dla podatników zmiany postanowień polsko-brytyjskiej umowy w wyniku negocjacji porozumienia o wyjściu Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej.

Dywidendy wypłacane na rzecz polskich udziałowców

Jeśli Wielka Brytania pozostanie w EOG, w przypadku dywidend wypłacanych przez brytyjską spółkę kapitałową na rzecz polskiego udziałowca również powinno znaleźć zastosowanie zwolnienie przewidziane w dyrektywie unijnej oraz art. 20 ust. 3 Ustawy CIT, o ile w toku negocjacji między UE a Wielką Brytanią nie dojdzie do zmiany dotychczasowych regulacji. W razie pozostania przez Wielką Brytanię poza EOG, dywidendy otrzymane przez polskiego udziałowca będą opodatkowane podatkiem CIT w wysokości 19% (źródło: zyski kapitałowe). Podatnicy będą mogli ewentualnie skorzystać z odliczenia proporcjonalnego zgodnie z art. 20 ust. 2 CIT, jednak pod warunkiem posiadania 75% udziałów w kapitale zakładowym spółki brytyjskiej.

Połączenia spółek

Zasadą wynikającą z unijnej dyrektywy o fuzjach (2009/133/WE) jest neutralność podatkowa transakcji połączenia, przy czym dotyczy to wyłącznie połączenia spółek mających siedzibę na terenie Unii Europejskiej. W razie braku odmiennych uregulowań w negocjowanej przez rząd Borisa Johnsona umowie, na obecnym etapie należałoby założyć, że podmioty planujące przejęcia z udziałem podmiotów polskich i brytyjskich mogą być narażone na znaczne obciążenia podatkowe.

Wymiana udziałów

Kolejną transakcją narażoną na istotne niekorzystne zmiany w zakresie skutków podatkowych w związku z Brexitem jest wymiana udziałów, tj. transakcja mająca miejsce w przypadku nabycia przez spółkę udziałów w kapitale zakładowym innej spółki w zamian za wyemitowanie własnych udziałów na rzecz wspólników spółki nabywanej oraz uzyskania większości głosów w nabywanej spółce. Wymiana udziałów jest obecnie transakcją podatkowo neutralną dla podmiotów z UE oraz EOG. Jeśli Wielka Brytania w wyniku negocjacji z Unią Europejską nie zostanie w Europejskim Obszarze Gospodarczym, wymiana udziałów będzie mogła skutkować powstaniem przychodu podatkowego po stronie wspólników brytyjskiej spółki kapitałowej biorącej udział w transakcji.

Biorąc pod uwagę, że to tylko niektóre z problemów, które jawią się na horyzoncie podatkowym związanym z Brexitem, najbliższe jedenaście miesięcy mogą się okazać niezwykle intensywne w zakresie analiz ostatecznego wpływu Brexitu na polsko-brytyjskie relacje gospodarcze. Nie jest również wykluczone, iż najbliższe miesiące będą okresem, w którym wiele podmiotów będzie chciało sfinalizować różnego rodzaju transakcje i transfery korzystając z – najprawdopodobniej – ostatnich miesięcy obowiązywania ugruntowanego już od lat stanu prawnego zapewniającego neutralność podatkową szeregu operacji gospodarczych.

AUTOR: Cezary Janiszewski