Już 28 lipca 2016 r. wejdzie w życie uchwalona przez Sejm nowelizacja ustawy – Prawo Zamówień Publicznych, mająca przede wszystkim na celu wdrożenie do polskiego porządku prawnego aktów prawnych Unii Europejskiej.
Co wprowadzana zmiana oznacza dla przedsiębiorców? Przede wszystkim uproszczono oraz uelastyczniono procedury udzielania zamówień publicznych oraz wprowadzono regulacje mające zapewnić lepszy dostęp do rynku małym i średnim przedsiębiorcom. Istotną zmianą niewynikającą z implementowanych dyrektyw Unii Europejskiej jest wzmocnienie przepisów o stosowaniu pozacenowych kryteriów oceny ofert, co służyć ma zwiększeniu jakości przedmiotu zamówienia.
Dążenie ku lepszej jakości przedmiotu zamówienia
Określenie kryteriów oceny zapewniających wybór oferty najbardziej efektywnej ekonomicznie, tj. spełniającej w najpełniejszy sposób kryteria jakościowe, a jednocześnie takiej, na którą nie trzeba poświęcić większej ilości środków niż jest to niezbędne, jest zadaniem skomplikowanym. Ustawodawca polski, dążąc do zapewnienia owej efektywności ekonomicznej, a także dostępności zamówień publicznych dla większej rzeszy podmiotów, przeciwstawił pierwotnie dominującemu kryterium najniższej ceny regulacje zakładające minimalny udział kryteriów pozacenowych przy ocenie ofert. Zgodnie z nowelizacją, zamawiający może zastosować kryterium ceny jako jedyne kryterium, bądź jako kryterium o wadze przekraczającej 60%, jeżeli zostaną określone przez niego standardy jakościowe odnoszące się do wszystkich istotnych cech przedmiotu zamówienia, a także wykazane zostanie, w jaki sposób uwzględnione zostały koszty wszelkich faz istnienia przedmiotu zamówienia.
Partnerstwo innowacyjne
Nowelizacja ustawy przewiduje, oprócz dotychczasowych trybów postępowania, tzw. tryb partnerstwa innowacyjnego, który stworzony został z myślą o podmiotach, których potrzeb w zakresie innowacyjnych usług i produktów nie mogą zaspokoić dostępne na rynku rozwiązania. Polega on na udzieleniu zamówienia publicznego, którego realizacja polega na opracowaniu innowacyjnego produktu, usługi lub robót budowalnych. Rozumieć przez nie należy „nowy lub znacznie udoskonalony produkt, usługę lub proces, w tym proces produkcji, budowy lub konstrukcji, nową metodę marketingową lub nową metodę organizacyjną w działalności gospodarczej, organizowaniu pracy lub relacjach zewnętrznych”. Jednym z warunków skorzystania z trybu partnerstwa innowacyjnego jest określenie zapotrzebowania na dany produkt, usługę lub proces w celu wyeliminowania sytuacji, w których występują już one na rynku, bądź nie są w stanie spełnić potrzeb zamawiającego. Określenie zapotrzebowania powinno zostać poprzedzone szczegółową analizą rynku w tym zakresie.
Zmniejszenie obciążeń administracyjnych
Znacznym uproszczeniem formalnym, zaimplementowanym do polskiej ustawy z dyrektywy europejskiej, będzie wprowadzenie tzw. jednolitego dokumentu europejskiego. Ustawodawca unijny, mając na uwadze konieczność składania przez przedsiębiorców szeregu dokumentów poświadczających spełnienie przez nich warunków kwalifikujących ich do udziału w postępowaniu, postanowił uprościć procedurę na etapie przystępowania do postępowania. Dopuszczenie do udziału w postępowaniu przedsiębiorców, którzy do wniosku dołączą wyłącznie odpowiednie oświadczenie w zakresie wskazanym przez podmiot zamawiający, które zastąpi zaświadczenia i dokumenty wydawane przez organy publiczne i osoby trzecie, ma na celu skłonienie większej liczby przedsiębiorców do udziału w postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego.
Zwiększenie szans małych i średnich przedsiębiorców
Za prawodawcą unijnym, polski ustawodawca, w celu zapewnienia lepszego dostępu do rynku zamówień publicznych małym i średnim przedsiębiorcom, wprowadził regulacje dotyczące udzielania zamówień w częściach oraz wprowadzenia pułapu maksymalnych wymogów udziału w postępowaniu w zakresie zdolności ekonomicznej.
Podział zamówienia publicznego spowoduje, że przedsiębiorcy o mniejszej zdolności ekonomicznej będą mieli możliwość konkurowania o poszczególne jego części. W zakresie podziału zamówienia, prawodawca polski przewidział swobodę wyboru jego wprowadzenia, jednakże zamawiający ma obowiązek wskazania powodów, dla których odstąpił od podziału zamówienia na części.
Co do zasady, zamawiający ma również swobodę w ustanawianiu warunków udziału w postępowaniu dotyczących sytuacji ekonomicznej lub finansowej wykonawcy, a także jego kompetencji lub prawa do prowadzenia określonej działalności gospodarczej, jednakże, w stosunku do poprzedniej regulacji, warunki ekonomiczne zostały ograniczone na korzyść mniejszych przedsiębiorców. Zgodnie ze znowelizowanymi przepisami, zamawiający nie może wymagać, ażeby minimalny roczny obrót, którego posiadania wymaga od wykonawcy, przekraczał dwukrotność wartości zamówienia, z wyjątkiem uzasadnionych przypadków.
Zamówienia z wolnej ręki
Nie wszystkie nowe regulacje służą jednak interesowi przedsiębiorców. Nowelizowana ustawa przewiduje, iż wyłączone z zakresu jej zastosowania są zamówienia typu in-house, tj. zamówienia publiczne udzielane podmiotom kontrolowanym przez sektor publiczny. Oznacza to, że procedury przetargowe określone w ustawie nie będą odnosiły się w takim przypadku do wyboru wykonawcy, a podmioty sektora publicznego będą mogły bezpośrednio powierzyć realizację zamówień publicznych podmiotom przez siebie kontrolowanym. Przedsiębiorcy stracą wówczas szansę na ubieganie się o udzielenie im zamówień publicznych w tym zakresie.
Wdrożoną zmianę z pewnością określić można mianem małej rewolucji. Regulacje nowelizowanej ustawy otwierają małym i średnim przedsiębiorcom drzwi do rynku zamówień publicznych, a uproszczenie i usprawnienie procedury przyniesie korzyści również podmiotom zamawiającym. Jakkolwiek szanse MŚP na rynku zamówień publicznych zostaną istotnie zwiększone, to jednak wyłączenie spod reżimu ustawy zamówień typu in-house w sporym zakresie szanse te również odbiera.
AUTOR: Monika Popławska, Konsultant, Kancelaria Prawna
