Podatkowa Grupa Kapitałowa (PGK) to rozwiązanie umożliwiające kilku podatnikom CIT, działającym w ramach jednej grupy kapitałowej, konsolidację ich wyników podatkowych – PGK jest odrębnym podatnikiem CIT. Ze względu na podmiotowość podatkową na gruncie CIT i jej utratę przez poszczególne spółki wchodzące w skład PGK pojawiają się wątpliwości w zakresie rozliczenia ulg podatkowych. Czy odliczenia może dokonać PGK niezależnie od wyniku podatkowego spółki wchodzącej w skład PGK? Czy ma znaczenie czy podmiotem zlecającym jest spółka z PGK? Praktyka stosowania ulgi B+R w PGK wskazuje na szereg wątpliwości związanych z odliczeniem ulgi podatkowej.
Podsumowanie
- Obok wielu zalet Podatkowej Grupy Kapitałowej, należy wskazać na istotne wątpliwości co do rozliczenia ulg podatkowych w ramach PGK opartych na odliczeniu od podstawy opodatkowania kosztów kwalifikowanych, co widać na przykładzie ulgi B+R.
- Po pierwsze, należy wskazać na stanowisko organów podatkowych, zgodnie z którym odliczenie ulgi jest uzależnione od wyniku jednostkowego spółki wchodzącej w skład PGK.
- Po drugie, organy podatkowe komplikują możliwość odliczenia ulgi B+R w przypadku, gdy spółka z PGK prowadzi działalność B+R na zlecenie innej spółki z PGK.
- Istnieje uzasadniona obawa, iż analogicznie podejście zostanie zaprezentowane w przypadku nowych ulg wynikających z Ustawy CIT, a więc chociażby ulgi na prototyp, robotyzację, dla wspierających sport, kulturę i edukację, zwłaszcza, że ulgi te od strony konstrukcyjnej są zbliżone do ulgi B+R.
Istota ulgi B+R
Ulga na działalność badawczo-rozwojową (ulga B+R) jest ulgą podatkową, umożliwiającą podatnikowi odliczenie od podstawy opodatkowania kosztów uzyskania przychodów poniesionych na działalność badawczo-rozwojową – nazywane kosztami kwalifikowanymi. Katalog tego rodzaju kosztów zawiera pozycje takiej jak: nabycie materiałów i surowców bezpośrednio związanych z prowadzoną działalnością badawczo-rozwojową lub odpowiednie ekspertyzy i opinie.
Kwota odliczenia nie może jednak w roku podatkowym przekraczać kwoty dochodu uzyskanego przez podatnika z przychodów innych niż przychody z zysków kapitałowych (ulga nierozliczona w danym roku ze względu na zbyt niski dochód może być rozliczona w następnych sześciu kolejnych latach podatkowych).
Nasz ekspert Marcin Szuflak jest do Twojej dyspozycji.
Sposób odliczenia kosztów ulgi B+R w PGK ze względu na dochód spółki
Zgodnie z Ustawą CIT, Podatkowe Grupy Kapitałowe otrzymują status podatnika. Oznacza to, że mają prawo do korzystania z ulgi B+R poprzez odliczenie od podstawy opodatkowania kosztów kwalifikowanych.
Powstaje jednak pytanie, jak traktować wspomniany limit braku przekroczenia dochodu przez kwotę odliczenia. Możliwa jest przecież sytuacja, gdy spółka faktycznie ponosząca koszty kwalifikowane nie uzyskuje dochodu lub uzyskuje dochód niższy niż kwota przysługującej ulgi. Czy PGK może wtedy odliczyć pełną wartość poniesionych kosztów, czy powinna je ograniczyć do wysokości dochodu spółki wchodzącej w skład grupy?
W szeregu interpretacji indywidualnych, Dyrektor KIS, twierdził, że PGK jest uprawniona do dokonania odliczenia kosztów kwalifikowanych ponoszonych przez spółkę, jednak tylko w kwocie w jakiej odliczenie przysługuje dla tej spółki. Czyli w sytuacji, gdy dochód danej spółki jest niższy od kwoty przysługujących jej odliczeń, to także PGK nie ma prawa do skorzystania z odliczenia kosztów kwalifikowanych w pełnej wysokości (niezależnie od całkowitego dochodu PGK).
Szczęśliwie dla podatników, w temacie wypowiedziały się również sądy administracyjne. W orzecznictwie WSA oraz NSA przeczytać możemy, że skoro podatnikiem jest PGK, to zsumowane koszty kwalifikowane działalności badawczo-rozwojowej ponoszone przez poszczególne spółki należy uwzględnić w kalkulacji dopiero po ustaleniu podstawy opodatkowania podatnika, a więc na poziomie rozliczeń podatkowych prowadzonych przez PGK.
Zdaniem sądów, po ustaleniu dochodu (straty) spółka nie dokonuje odliczenia kosztów działalności B+R. Taką operację może przeprowadzić tylko podatnik, tj. PGK. To PGK odlicza od podstawy opodatkowania, wydatki na działalność B+R. W ustawie nie istnieją żadne przepisy, które uzależniałyby prawo grupy do odliczenia tych wydatków od tego, czy poszczególna spółka uzyskała dochód, czy stratę, a uzależnienie prawa do ulgi od wyniku ekonomicznego poszczególnej spółki uderzałoby w odrębność podatkową PGK.
Wydatki poniesione w ramach transakcji wewnątrz PGK
Analizując wątpliwości dotyczące sposobu rozliczenia ulgi B+R w PGK, wspomnieć też należy o sporze dotyczącym możliwości dokonania odliczenia kosztów kwalifikowanych, poniesionych w związku z transakcją wewnątrzgrupową. Chodzi tu o sytuację, gdy spółka poniosła koszty na działalność badawczo-rozwojową w związku z działaniem na zlecenie innej spółki z PGK
Organy podatkowe niestety wypowiedziały się negatywnie dla podatników. Zdaniem Dyrektora KIS, ze względu na fakt, iż PGK jest podatnikiem CIT, transakcje wewnątrz grupy traktuje jako sytuacje, w której dochodzi do zwrotu kosztów w rozumieniu przepisów Ustawy CIT, a koszty kwalifikowane zwrócone nie podlegają odliczeniu w ramach ulgi B+R.
Ponownie jednak sądy administracyjne wyraziły stanowisko odmienne – skoro brak jest wyraźnego wyłączenia w przepisach, to trudno znaleźć podstawy do odmowy zaliczenia takich kosztów do kosztów kwalifikowanych w rozumieniu przepisów o uldze B+R. Oceny danego wydatku należy bowiem dokonywać z punktu widzenia spółki zawierającej transakcję generującą wydatek i nie sposób mówić o tym, że wydatki te zostały w jakiś sposób zwrócone.
PGK a rozliczenie ulg podatkowych – podsumowanie
Od kilku lat obserwować można wzrost efektywnej stopy opodatkowania grup kapitałowych o czym szerzej tutaj. Podatkowa Grupa Kapitałowa jest instytucją co najmniej wartą rozważenia w ramach każdej grupy kapitałowej. Umożliwia uproszczenie rozliczeń w zakresie podatku dochodowego spółek ją tworzących oraz często osiągnięcie redukcji łącznego zobowiązania podatkowego podmiotów powiązanych, poprzez konsolidację ich wyników podatkowych. Dodatkowo, przepisy Polskiego Ładu obniżyły w ostatnim czasie wymagania dotyczące zawiązania oraz funkcjonowania PGK – więcej na temat w artykule Podatkowe grupy kapitałowe (PGK) – czy liczba PGK w najbliższym czasie wzrośnie?
Nie jest to jednak instytucja, z której rozliczeniami nie wiązałyby się praktyczne wątpliwości. Bez wątpienia do obszaru budzącego kontrowersje należy sposobu rozliczania ulg, co widać na przykładzie ulgi B+R polegające na odliczeniu od podstawy opodatkowania kosztów kwalifikowanych. Podatnicy korzystający z ulg, muszą liczyć się z możliwością podważenia przez organy podatkowe ich sposobu obliczeń oraz zaliczenia określonych wydatków jako kosztów kwalifikowanych.
Niestety można zakładać, biorąc pod uwagę analogiczną konstrukcję prawną, iż również w zakresie nowych ulg podatkowych wprowadzonych od 2022 r., organy podatkowe mogą przyjąć analogiczne niekorzystne stanowisko. Obecnie Ustawa CIT przewiduje szereg ulg, z których mogą skorzystać grupy kapitałowe.
Tworząc PGK grupy kapitałowe powinny jednak mieć na względzie niepewność co do metody rozliczenia ulg podatkowych, takich jak ulga B+R, ale także jak należy zakładać nowych ulg obowiązujących od 2022 r., a więc ulgi na robotyzację, prototyp lub ulgi dla wspierających sport, kulturę i edukację.
WSPÓŁAUTOR: Michał Jasiński, Stażysta, Zespół Podatkowego Doradztwa Transakcyjnego
Dowiedz się więcej o Podatkowych Grupach Kapitałowych:
- Podatkowa rzeczywistość Grup Kapitałowych w Polsce (RAPORT)
- Podatkowe grupy kapitałowe (PGK) – czy liczba PGK w najbliższym czasie wzrośnie?
- Rozliczenia wewnątrzgrupowe w ramach PGK a ceny transferowe
- Podatkowa Grupa Kapitałowa a rozliczenie ulg podatkowych (B+R i innych)
- Kiedy tworzyć Podatkową Grupę Kapitałową?
