Harmonogram wdrożenia raportowania ESG
W 2024 roku wchodzi w życie dyrektywa CSRD. Po raz pierwszy sprawozdania zrównoważonego rozwoju za 2024 rok przygotują podmioty, które do tej pory podlegały pod obowiązek raportowania niefinansowego zgodnie z dyrektywą NFRD. Są to jednostki zainteresowania publicznego (JZP) które spełniają co najmniej jedno z dwóch kryteriów finansowych: przychód na poziomie 170 mln zł, aktywa na poziomie 85 mln zł oraz zatrudniają co najmniej 500 osób. Obowiązkowi podlegają też te JZP, które są jednostkami dominującymi w dużej grupie kapitałowej. Kryteria dla dużej grupy kapitałowej są takie same po wyłączeniach jak dla jednostkowych sprawozdań, lub odpowiednio 204 mln zł przychodu i 102 mln aktywów przed wyłączeniami konsolidacyjnymi.
Od 2025 roku (sprawozdania finansowe za okres zaczynający się 1 stycznia 2025 lub później) przepisy obejmą wszystkie duże podmioty. Zgodnie z dyrektywą CSRD duży podmiot będzie zdefiniowany jako ten, który spełnia 2 z 3 kryteriów: przychody ze sprzedaży 50 mln EUR, suma aktywów 25 mln EUR, liczba zatrudnionych 250 osób. Tym samym spółka będzie mogła nie mieć wielu pracowników, ale wejść w obowiązek raportowania ESG na podstawie tylko kryteriów finansowych. Jeśli chodzi o liczbę pracowników to pod uwagę bierzemy średnioroczne zatrudnienie na umowach o pracę.
W kolejnych latach obowiązki rozszerzą się na małe i średnie spółki będące jednostkami zainteresowania publicznego oraz na podmioty, które prowadzą sprzedaż na terenie Unii Europejskiej.
Czym jest zasada podwójnej istotności w raportowaniu ESG
Sprawozdania zrównoważonego rozwoju przygotowane zgodnie z dyrektywą CSRD będą się opierać na tzw. zasadzie podwójnej istotności. To znaczy, że nie tylko jak do tej pory będziemy wyznaczać istotność finansową, ale także istotność wpływu. Perspektywa istotności finansowej charakteryzuje się spojrzeniem z zewnątrz do środka. Chodzi o to jak zewnętrzny interesariusze analizują informacje zawarte w naszej sprawozdawczości i co jest istotne dla podejmowanych przez nich decyzji np. inwestycyjnych w kontekście naszej organizacji. Z kolei perspektywa istotności wpływu, to spojrzenie z wnętrza naszej organizacji na zewnątrz, czyli o to jak nasza firma wpływa na swoje otoczenie. Proces badania podwójnej istotności da nam odpowiedź, które standardy ESRS są istotne dla naszej firmy. Dlatego już teraz powinniśmy się nim zająć, aby wiedzieć które ESRS będą nas obowiązywać a w związku z tym jakie dane powinniśmy zbierać, aby dobrze przygotować raportowanie zrównoważonego rozwoju.
Raportowanie zrównoważonego rozwoju zgodnie z ESRS
Mamy już gotowych 12 standardów ESRS w tym 2 ogólne i 10 tematycznych. Standardy ogólne ESRS 1 i ESRS 2 opisują podstawowe zasady raportowania, ujawnienia, które zawsze powinny znaleźć się w naszym raportowaniu w szczególności związane z ładem korporacyjnym, opisują kwestie związane z łańcuchem wartości, podwójną istotnością czy należytą starannością. W sprawozdaniu zrównoważonego rozwoju są to zawsze standardy obowiązkowe, które musimy zastosować przygotowując sprawozdanie.
Standardy tematycznie dotyczą zagadnień środowiskowych (E1-E5), społecznych (S1-S4) i ładu korporacyjnego (G1). Standardy środowiskowe są zbieżne z celami środowiskowymi, które znamy z Taksonomii tzn. obejmują kwestie związane z klimatem, zanieczyszczeniami, zasobami wodnymi i morskimi, bioróżnorodnością i ekosystemami oraz gospodarką w obiegu zamkniętym. Kierując się zasadą podwójnej istotności, wyznaczamy, które z nich będzie obejmować nasze raportowanie tak jak w przypadku pozostałych standardów tematycznych, natomiast w przypadku, gdy zdecydujemy nie raportować standardu E1 dotyczącego zmian klimatu, taki wybór musimy uzasadnić. W przypadku stwierdzenia braku istotności dla innych standardów nie ma takiego obowiązku.
Standardy społeczne dotyczą pracowników, ale też pracowników w łańcuchu wartości, wpływu na społeczności oraz klientów i konsumentów końcowych. Standard dotyczący prowadzenia działalności gospodarczej obejmuje takie zagadnienia jak przeciwdziałanie oszustwom, lobbing, kultura korporacyjna czy zarządzanie relacjami z dostawcami.
Weryfikacja raportowania ESG
Dyrektywa CSRD równolegle z obowiązkiem raportowania zrównoważonego rozwoju wprowadza również obowiązek weryfikacji tego raportowania. Każde obowiązkowe raportowanie ESG będzie musiało być zweryfikowane przez audytorów. Co najmniej przez pierwsze 3 lata weryfikacja taka będzie opierać się na tzw. ograniczonej pewności. Ograniczona pewność skupia się przede wszystkim na zbieraniu informacji przez biegłego rewidenta, potwierdzeniu ich wiarygodności i procedurach analitycznych. Audytor w swoim raporcie będzie musiał wypowiedzieć się w 4 obszarach:
- raportowania Taksonomii, które obejmować będzie wskaźniki dotyczące tego na ile nasza działalność jest zrównoważona, na ile nie jest, a jaka część nie podlega systematyce oraz ujawnienia jakościowe i ilościowe z tym związane
- prawidłowości sporządzenia sprawozdania zrównoważonego rozwoju zgodnie ze standardami ESRS
- zachowania zasady należytej staranności
- poprawności tagowania blokowego raportowania ESG
Najwcześniej po trzech latach Komisja Europejska ma rozważyć, czy podnieść poziom weryfikacji raportowania ESG do dającego racjonalną pewność. Jeśli tak się stanie biegli rewidenci będą musieli przeprowadzając takie weryfikacje przeprowadzać już określone testy detaliczne oparte m.in. na statystycznym próbkowaniu określonych dokumentów. Docelowo ma powstać europejski standard weryfikacji raportowania zrównoważonego rozwoju, natomiast dopóki nie będzie gotowy w Polsce najprawdopodobniej będzie obowiązywał Krajowy Standard Usług Atestacyjnych 3000 – Usługi atestacyjne inne niż badania i przeglądy historycznych informacji finansowych.
Pierwsze raporty zrównoważonego rozwoju będą dotyczyć już roku 2024 i co ważne będą łatwo dostępne, gdyż raportować będą przede wszystkim największe podmioty notowane na GPW. Jednak, jeśli nasza firma zgodnie z dyrektywą CSRD będzie miała obowiązek raportowania ESG nawet od 2025 roku, to przygotowania należy zacząć już teraz, aby określić jego zakres i zebrać potrzebne nam dane. Także teraz warto rozpocząć poszukiwania doradcy, który będzie nam w stanie pomóc przy wdrożeniu raportowania ESG, a nie zostawiać tego na ostatni moment, kiedy dostępność tego typu usług z uwagi na skalę wdrożeń może być ograniczona.
