Ceny transferowe – wyzwania w dobie COVID-19 i kryzysu gospodarczego

Sytuacja ta pozostaje oczywiście nie bez znaczenia dla systemów cen transferowych obowiązujących w grupach kapitałowych. W najbliższym czasie będą musiały zostać podjęte decyzje, które podmioty powinny konsumować straty, a które z przedsiębiorstw w strukturze grup kapitałowych powinny pozostać odizolowane od ryzyka i w efekcie powinny być im przypisane zyski (niezależnie od rozwoju sytuacji rynkowej). Kluczowy wpływ na decyzje w powyższym zakresie powinny mieć założenia modelu biznesowego oraz polityki cen transferowych obowiązujące w grupach kapitałowych do tej pory. Do pewnego stopnia można je zmodyfikować, należy jednak uważać żeby pochopnymi decyzjami ich nie zakwestionować w całości. Mogłoby to bowiem podważyć rozliczenia dokonywane do tej pory. Niezależnie od powyższej tezy, część transakcji zawieranych w grupach powinna podlegać przemodelowaniu i aktualizacji warunków transakcyjnych, w celu uwzględnienia aktualnej sytuacji rynkowej oraz kondycji ekonomicznej przedsiębiorstw.

Dodatkowo, presja fiskalna w poszczególnych jurysdykcjach finansowych spowodowana znaczącym ograniczeniem wpływów dochodów ze źródeł podatkowych sprawi, że na podatnikach będzie spoczywała szczególnie wysoka presja w zakresie stosowania warunków rynkowych, dających się obronić przy mechanizmach kontroli i praktykach stosowanych przez organy podatkowe w poszczególnych państwach.

Z drugiej strony, odpowiednie zarządzanie przepływami pieniężnymi może stanowić receptę na aktualną sytuację kryzysową. Należyte sterowanie warunkami transakcyjnymi może wpłynąć na częściowe zamortyzowanie skutków kryzysu w przedsiębiorstwach z grupy kapitałowej, ograniczyć koszty finansowe związane z pozyskaniem kapitału zewnętrznego, jak również zoptymalizować zobowiązania podatkowe w skali całej grupy.

Powyższe oznacza, że zarządzanie ryzykiem w obszarze cen transferowych nabiera niebagatelnego znaczenia z perspektywy funkcjonowania grup kapitałowych w czasach COVID-19 i obecnego już kryzysu.

Poniżej prezentujemy kluczowe elementy ryzyka podatkowego w cenach transferowych, z którymi wiąże się aktualna sytuacja rynkowa.

Ryzyko dla Zarządu w obszarze cen transferowych

Sytuacja związana z rozprzestrzenianiem koronawirusa i będące jej następstwem restrykcje wprowadzone przez rząd w zakresie prowadzenia działalności powodują, że wyniki finansowe wielu przedsiębiorstw ulegną pogorszeniu. Konstrukcja krajowych przepisów w zakresie cen transferowych sprawia, że realnym scenariuszem dla krajowych grup kapitałowych będzie powrót do obowiązków sporządzania dokumentacji cen transferowych dla transakcji zawieranych pomiędzy polskimi przedsiębiorstwami. Aktualnie, jednym z warunków do zwolnienia z obowiązków dokumentacyjnych jest wykazanie dochodów podatkowych przez podmioty krajowe.

Powstanie obowiązków dokumentacyjnych będzie miało dla takich podmiotów istotne następstwa, ponieważ oprócz konieczności przygotowania dokumentacji cen transferowych, podatnik będzie miał obowiązek złożenia oświadczenia o stosowaniu cen rynkowych, jak również zaraportowania do organów podatkowych informacji o warunkach realizacji transakcji z podmiotami powiązanymi i porównania ich do transakcji rynkowych (TP-R). Powyższe sytuacje stwarzają ryzyko dla Członków Zarządu krajowych przedsiębiorstw, którzy na gruncie kodeksu karnego skarbowego odpowiadają z tytułu niewypełnienia bądź nienależytego wypełnienia powyższych obowiązków.

Mając na uwadze powyższy scenariusz, podatnicy powinni dochować szczególnej staranności w zakresie ustalenia warunków transakcji wewnątrzgrupowych, które będą możliwe do obrony w kontekście ustalonych wcześniej założeń dotyczących modelu biznesowego grupy kapitałowej, jak również aktualnych warunków rynkowych. Spójrzmy na sprawę pragmatycznie. Transakcje, o których tu mowa nie były analizowane, raportowane i dokumentowane w roku 2019 zatem istnieje realne ryzyko, że mogły wymknąć się spod ścisłej kontroli zarządu. Dodatkowo należy pamiętać, że ich kontrola będzie się odbywać za kilka lat, czyli w zupełnie innych warunkach gospodarczych i przy innej świadomości zarówno kontrolujących jak i kontrolowanych. Kolokwialnie mówiąc, odpuszczenie tematu dziś może powodować istotne komplikacje w kolejnych latach.

Rozwiązania łatwe dziś mogą utrudnić funkcjonowanie później

Załamanie kondycji ekonomicznej oraz systemów finansowych w wielu przedsiębiorstwach oraz grupach kapitałowych sprawia, że kluczowego znaczenia nabiera odpowiednie zarządzenia polityką cen transferowych. W szczególności, warunki stosowane w transakcjach wewnątrzgrupowych nie powinny być stosowane instrumentalnie przez przedsiębiorstwa w celu zapewnienia odpowiednich wyników finansowych dla poszczególnych przedsiębiorstw. Takie działanie będzie rodziło ryzyko w obszarze cen transferowych w przyszłości dla przedsiębiorstw, które w wyniku zmiany warunków transakcyjnych będą wykazywały niższe poziomy zysków.

Jednocześnie, w kontekście aktualnych wyzwań ekonomicznych, fundamentalnym wyzwaniem staje się zarządzanie polityką cen transferowych, która z jednej strony będzie uwzględniać aspekty ekonomiczne i zapewni odpowiednie przepływy pieniężne oraz wyniki finansowe dla poszczególnych spółek, z drugiej zaś będzie bezpieczna od strony podatkowej i uwzględniać będzie założenia modelu biznesowego grupy, wartość dodaną generowaną przez poszczególne przedsiębiorstwa, przyjęty rozkład ryzyka, jak również postanowienia umów.

Dodatkowo, polityka cen transferowych może stanowić kluczowe narzędzie do efektywnego zarządzania podatkowego, które, przy odpowiednim podejściu do planowania podatkowego, umożliwi urealnienie efektywnej stopy opodatkowania grupy.

Ceny transferowe w świecie finansowym

Załamanie płynności finansowej, jak również obniżenie kluczowych wskaźników finansowych w wielu przedsiębiorstwach, będące następstwem aktualnej sytuacji kryzysowej sprawi, że w grupach kapitałowych wystąpią liczne transakcje oraz zdarzenia natury finansowej. W szczególności, w naszej ocenie należy oczekiwać:

– licznych transakcji w zakresie finansowania dłużnego, w tym w szczególności obejmujących umowy pożyczek oraz emisje obligacji. W ramach powyższych transakcji, podmioty pełniące funkcje dostawców kapitału lub wykazujące wysoką płynność finansową oraz rezerwy środków pieniężnych, będą finansowały działalność pozostałych podmiotów w grupie. Ważnym jest tutaj aby udzielając nowego finansowania wewnątrzgrupowego zrewidować jego warunki. Ustalona przed kryzysem polityka oraz wynikające z niej warunki finansowania mogą być po prostu nieaktualne. Sytuacja kredytobiorców mogła zmienić się na tyle (niestety pogorszyć), że będzie należało zastosować zupełnie nowe warunki rozliczenia. A w skrajnym przypadku rozważyć czy jednak w miejsce pożyczki nie powinno nastąpić dokapitalizowanie.

Załamania kondycji finansowej wielu przedsiębiorstw będzie wiązało się z pogorszeniem wskaźników finansowych w zakresie płynności, zadłużenia oraz rentowności. Podmioty, które korzystają z zewnętrznego finansowania w postaci kredytów obrotowych lub inwestycyjnych, które w umowach kredytowych mają przewidziane kowenanty, w wielu przypadkach mogą oczekiwać ze strony instytucji finansowych rozszerzenia zabezpieczeń spłaty kredytów. Jako jednym z rozwiązań jest zapewnienie zabezpieczeń przez inne podmioty z grupy, w tym o charakterze majątkowym lub w postaci gwarancji lub poręczeń W powyższej sytuacji, podobnie jak w przypadku pożyczek, należy rozważyć czy dotychczasowa polityka cen transferowych może zostać utrzymana.

W ramach powyższych obszarów kluczowym jest zapewnienie rynkowych warunków transakcji, uwzględniających sytuację ekonomiczną stron transakcji (a w szczególności ratingu potencjalnych dłużników) w momencie podejmowania decyzji o zawarciu transakcji.

Ponoć Chińczycy mają takie przekleństwo „obyś żył w ciekawych czasach”. Obecne niewątpliwie takimi są. Co przyniesie przyszłość nikt z nas nie wie, ale bez wątpienia musimy być gotowi na trudne czasy, wymagające nieszablonowych rozwiązań. Dotyczy to również cen transferowych. W 2020 roku może się okazać, że dobrze znane i sprawdzające się mechanizmy rozliczeń przestaną się sprawdzać lub też szerokie zmiany w przedsiębiorstwach wymuszą ich dostosowywanie do nowych realiów. W sytuacjach częstych i szybkich zmian pojawia się pokusa pójścia na skróty i przyjmowania rozwiązań uproszczonych. Przed tym podejściem chcielibyśmy Państwa przestrzec. Mamy świadomość, że wyzwań jest obecnie wiele, jednocześnie raz jeszcze warto podkreślić, że dzisiaj przyjęte rozwiązania w zakresie cen transferowych kontrolowane będą za kilka lat, kiedy to kontrolujący mogą mieć zupełnie inne postrzeganie bieżącego okresu. Swoją rolę może odegrać też przyszła presja fiskalna. Lepiej być na to dobrze przygotowanym.

WSPÓŁAUTOR: Marcin Żmuda, Menadżer, Ceny Transferowe

Dowiedz się więcej o aktualnych wymogach dotyczących cen transferowych:

Koronawirus: wskazówki dla pracowników i pracodawców

KADRY I PŁACE

1. Wydatki pracodawcy na profilaktykę w walce z koronawirusem to KUP
2. Koronawirus. Zamknięcie szkół i przedszkoli – uprawnienia pracowników/rodziców
3. Od kiedy przysługuje zasiłek opiekuńczy – stanowisko ZUS
4. Koronawirus – prawa pracodawców i pracowników
5. Przetwarzanie danych osobowych w obliczu pandemii koronawirusa
6. Rząd ogłasza Tarczę Antykryzysową, czyli pakiet osłonowy dla biznesu
7. Zawieszenie badań okresowych pracowników na czas epidemii
8. Jakie rozwiązania dla rynku pracy znajdziemy w przyjętej przez Sejm Tarczy Antykryzysowej?
9. RODO a praca zdalna: 10 zasad bezpieczeństwa
10. Rozwiązania Tarczy Antykryzysowej ratujące miejsca pracy
11. Aplikacje do monitorowania osób na kwarantannie a RODO

PODATKI

1. 10 podatkowych szczepionek przeciw koronawirusowi
2. Tarcza Antykryzysowa. Postulaty podatkowe nieuwzględnione
3. Jak „podatkowo” poprawić płynność, gdy Tarcza Antykryzysowa nie wystarczy
4. Tarcza Antykryzysowa. Interpretacja indywidualna dopiero po 6-ciu, a nawet 9-ciu miesiącach
5. TOP 10 propozycji Rządu na sezonowe wsparcie dla podatników w kryzysie koronawirusowym
6. Decyzja o wsparciu w obliczu pandemii koronawirusa
7. Zmiana warunków wsparcia w PSI/SSE
8. Tarcza 2.0 – poświąteczne ostatki dla podatników
9. Ceny transferowe – wyzwania w dobie COVID-19 i kryzysu gospodarczego
10. Koronawirus powodem kolejnego odroczenia przepisów o WHT
11. Łatwiejszy dostęp do Tarczy Finansowej PFR

PRAWO

1. Pakiet osłonowy, czyli remedium na koronawirusa dla przedsiębiorców?
2. Niewykonanie umów w czasach pandemii a odpowiedzialność w obliczu siły wyższej
3. Jak zachować ciągłość działania spółek w czasie pandemii? Praca zdalna organów spółek
4. Prokurent – nieocenione wsparcie w prowadzeniu biznesu (nie tylko) w obliczu pandemii koronawirusa
5. Jak uniknąć odpowiedzialności za naruszenie umowy handlowej z kontrahentem zagranicznym w związku z pandemią?
6. Sądy rejestrowe w dobie koronawirusa
7. Czy obowiązki spółek zostaną odroczone w związku z epidemią koronawirusa?
8. TOP 10 propozycji Tarczy Antykryzysowej dla dużych przedsiębiorców
9. Niezłożenie wniosku o ogłoszenie upadłości drogą do utraty majątku prywatnego i wolności
10. Zawiadomienie kontrahenta o problemach z wykonaniem umowy
11. Handel w obliczu koronawirusa, czyli umowy z konsumentami zawierane na odległość
12. Najem powierzchni w galeriach handlowych w świetle tarczy antykryzysowej, czyli więcej pytań niż odpowiedzi

FINANSE

1. Ryzyko walutowe dla importerów znacznie wzrosło
2. Konsekwencje pandemii z punktu widzenia kredytobiorcy
3. Konsekwencje pandemii koronawirusa dla sprawozdań finansowych
4. Tarcza Antykryzysowa – czy proponowane działania wystarczą by utrzymać płynność przedsiębiorstw?
5. Wartość przedsiębiorstwa w czasach zarazy. Silne fundamenty ratunkiem na koronawirusa
6. Importerzy z Chin nie są skazani na obecne poziomy USD/PLN
7. Terminy raportowania w czasie pandemii
8. Tarcza dla przedsiębiorców, czy ciągle jednak tylko listek figowy?
9. Wydłużanie okresu spłaty kredytów w kontekście powiązanych transakcji zabezpieczających
10. Regiony kierują unijne fundusze na walkę z epidemią
11. Dofinansowanie pomoże w walce z COVID-19
12. Sprawozdanie biegłego rewidenta z badania a epidemia. Istotna niepewność dotyczącej kontynuacji działalności

ZARZĄDZANIE 

1. Koronawirus. Czy polscy pracodawcy są gotowi na pracę zdalną?
2. Jak zarządzać projektem w kryzysie światowej pandemii?
3. 10 przykazań antykryzysowych dla przedsiębiorców
4. Łatwiej o dotację w obliczu pandemii koronawirusa

NARZĘDZIA CYFROWE I BEZPIECZEŃSTWO 

1. Badania jakościowe – dlaczego i jak badamy produkty cyfrowe w czasie kwarantanny
2. Badania w e-commerce – lekarstwo na problemy ze sprzedażą w e-sklepie
3. eBOK – jak zaprojektować skuteczne Biuro Obsługi Klienta
4. Biznes na video. Jak bezpiecznie prowadzić wideokonferencje