Prokurent – nieocenione wsparcie w prowadzeniu biznesu (nie tylko) w obliczu pandemii koronawirusa

Prowadzenie działalności gospodarczej „w czasach zarazy”

Obecna sytuacja nie jest łatwa dla przedsiębiorców, bez względu na skalę prowadzonej przez nich działalności. Funkcjonowanie gospodarki zostało ograniczone przez wymuszenie pracy zdalnej, braki kadrowe, ograniczenie działalności w większości branż czy zamknięcie granic państw. Sytuację utrudnia też ogólnoświatowa akcja nakłaniająca do pozostania w domach. Trudności w funkcjonowaniu mają nawet takie podmioty, jak np. Poczta Polska czy niektóre urzędy. Obecnej sytuacji nie poprawia też brak pewności co do momentu zakończenia takiego stanu rzeczy i powrotu do „normalności”. Jak w takich warunkach bez przeszkód można nadal prowadzić działalność? I jak można zabezpieczyć działalność na wypadek, gdybym to właśnie ja – jako przedsiębiorca lub członek zarządu spółki, uprawniony do jej reprezentacji – zachorował lub został poddany kwarantannie?

Pomocna dłoń prokurenta

Na takie sytuacje prawo cywilne przewidziało instytucję prokury. Zgodnie z brzmieniem przepisów, prokura to pełnomocnictwo udzielone przez przedsiębiorcę podlegającego obowiązkowi wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej albo do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego, które obejmuje umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Innymi słowy, każdy przedsiębiorca (w tym każda spółka) może udzielić innej osobie prokury, która będzie uprawniała do działania w imieniu tego przedsiębiorcy, np. do prowadzenia negocjacji handlowych, podpisywania umów, reprezentowania przedsiębiorcy i podejmowania działań w przypadku, gdy sam przedsiębiorca nie może ich podjąć.

Nie oznacza to jednak, że prokurent ma nieograniczoną moc działania. Do wskazanych w przepisach czynności, takich jak: zbycie przedsiębiorstwa, dokonanie czynności prawnej, na podstawie której następuje oddanie go do czasowego korzystania, oraz do zbywania i obciążania nieruchomości jest wymagane pełnomocnictwo do poszczególnej czynności, a zatem nawet prokurent w ramach swojego upoważnienia nie będzie mógł tego dokonać bez odrębnego, specjalnego pełnomocnictwa.

Rodzaje prokury

Prokurentem może zostać tylko i wyłącznie osoba fizyczna, a więc nie można udzielić prokury np. innej spółce. Co więcej, ustawa przewiduje różne rodzaje prokury, zatem przedsiębiorcy mogą wybrać sposób działania prokurentów. Prokura może być bowiem samoistna (czyli jednoosobowa, indywidualna, wówczas prokurent może działać samodzielnie), łączna (kiedy zobowiązany jest do współpracy z innym prokurentem) bądź mieszana (łącznie z członkiem zarządu, wspólnikiem spółki osobowej).

Powołanie prokurenta

Do powołania prokurenta wystarczy zwykła forma pisemna. Prokura podlega obowiązkowemu zgłoszeniu do  Krajowego Rejestru Sądowego w przypadku spółek albo Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, w przypadku przedsiębiorców prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą. Co istotne jednak, skuteczność udzielenia prokury nie jest uzależniona od dokonania wpisu. Oznacza to, że prokurent może działać w imieniu przedsiębiorcy, czy spółki już od momentu powołania. Późniejszy wpis w rejestrze ma jedynie deklaratoryjny charakter.

Na przykładzie naszych klientów możemy stwierdzić, że warto podejmować takie działania prewencyjne, które na wszelki wypadek nie zablokują działania firmy. Udzielenie prokury może zapewnić kontynuację biznesu w razie zakażenia wirusem lub konieczności objęcia kwarantanną przedsiębiorcy lub członków zarządu spółki. Prokura poszerza bowiem krąg osób, które mogą działać w imieniu przedsiębiorcy i spółki. Na tę chwilę nie można przewidzieć, jak długo potrwa obecny stan. Nie jest możliwa ocena, jak długo społeczna izolacja i dalsze rozprzestrzenianie się koronawirusa będzie negatywnie wpływać na prowadzenie działalności. Warto więc podjąć działania już teraz, żeby w przypadku nagłego pogorszenia sytuacji być gotowym na różne możliwe scenariusze, które mogłyby utrudnić lub nawet uniemożliwić działalność przedsiębiorstwa.

AUTOR: Agnieszka Lorenz,Konsultant, Kancelaria prawna