Sprawozdanie biegłego rewidenta z badania a epidemia. Istotna niepewność dotycząca kontynuacji działalności

Pierwsze posiedzenie Komitetu ds. bezpieczeństwa zdrowia Unii Europejskiej poświęcone wirusowi odbyło się 17 stycznia. W związku z tym epidemię koronawirusa rozpatrujemy w sprawozdaniach finansowych jako zdarzenie po dniu bilansowym, które świadczy o stanie, jaki miał miejsce dopiero w 2020 roku, a nie wcześniej. Jako takie, nie wpływa ono automatycznie na korektę wycen aktywów, odpisów aktualizujących, utworzonych rezerw i innych pozycji sprawozdań finansowych sporządzonych za okres kończący się 31 grudnia 2019 roku.

Za co odpowiada kierownik jednostki?

Należy jednak rozważyć wpływ zdarzeń po dniu bilansowym, w tym także epidemii, na zagrożenie kontynuacji działalności przez Spółkę. Ocena wpływu epidemii koronawirusa na założenia dotyczące kontynuacji działalności jest obowiązkiem kierownika jednostki oraz osób sprawujących nadzór nad procesem sprawozdawczości finansowej. Ocena taka wymaga zastosowania osądu dotyczącego niepewnych przyszłych skutków pandemii na działalność jednostki. W zależności od tej oceny jednostka w sprawozdaniu finansowym za rok 2019 powinna ujawnić zdarzenia po dniu bilansowym w postaci epidemii oraz wpływu tych zdarzeń na sytuację finansową jednostki, a tam gdzie jest to zasadne, ujawnić i opisać także niepewność co do kontynuacji działalności.

Za co odpowiada biegły rewident?

Zgodnie z Krajowym Standardem Badania 570 biegły rewident jest odpowiedzialny za:

• uzyskanie wystarczających i odpowiednich dowodów badania dotyczących zasadności przyjęcia przez kierownika jednostki zasady kontynuacji działalności przy sporządzaniu i prezentacji sprawozdania finansowego oraz
• stwierdzenie, w oparciu o zebrane dowody badania, czy istnieje znacząca niepewność, co do zdolności jednostki do kontynuacji działalności.

Ujawnienie dotyczące zdarzeń po dniu bilansowym. Co powinno zawierać?

Przykładowe ujawnienie dotyczące zdarzeń po dniu bilansowym powinno zawierać m.in. czynniki ryzyka związane z epidemią,  ich wpływ na działalność spółki ale także szanse jakie przed biznesem stwarza obecny stan epidemii. Niektóre podmioty z branż takich jak usługi kurierskie, gamingowa, informatyczna, usług streamingowych odnotowują wzrosty sprzedaży i skali działalności. Ujawnienie powinno również zawierać informacje, w jaki sposób jednostka dostosowała się do funkcjonowania w czasie epidemii oraz jak kształtuje się aktualna sytuacja majątkowo-finansowa. W informacji nie powinno zabraknąć dokonanej przez Zarząd oceny skutków epidemii dla sytuacji jednostki lub ryzyk z nią związanych rozpatrywanych w krótkim i długim horyzoncie czasowym .

Jeśli w ocenie kierownika jednostki aktualna sytuacja związana z pandemią niesie ryzyko związane z kontynuacją działalności odpowiedni opis dotyczący zagrożenia kontynuacji działalności powinien znaleźć się w sprawozdaniu finansowym. Trudno sobie wyobrazić, by podmioty działające na co dzień w branży HORECA, turystycznej, związanej z transportem lotniczym, fitness, szkoleniami itp. takiego ujawnienia nie zrobiły. Oczywiście dla podmiotów w najtrudniejszej sytuacji kierownik jednostki może uznać, że założenie kontynuacji działalności nie jest uzasadnione i w związku z tym sporządzić sprawozdanie finansowe wg innych zasad wyceny uwzględniających likwidację jednostki.

Jak może wyglądać sprawozdanie z badania biegłego rewidenta?

Możliwych jest kilka scenariuszy:

• kierownik jednostki (Zarząd) ujawnił w zdarzeniach po dniu bilansowym skutki epidemii koronawirusa i ocenił, że nie widzi zagrożenia dla kontynuacji działalności; jeśli biegły rewident zgadza się z tą oceną, wówczas sprawozdanie z badania nie będzie zawierać sekcji „Istotna niepewność dotycząca kontynuacji działalności”,
• kierownik jednostki ujawnił w nocie dotyczącej kontynuacji działalności istotne ryzyka dotyczące kontynuacji działalności, jednocześnie ujawniając jakie działania są podejmowane przez jednostkę, w jaki sposób ryzyka są mitygowane, jakie inne osądy i informacje wpływają na to, że założenie kontynuacji działalności jest uzasadnione; jeśli biegły rewident zgadza się z tą oceną, wówczas sprawozdanie z badania powinno zawierać sekcję „Istotna niepewność dotycząca kontynuacji działalności”,
• w ekstremalnie rzadkich sytuacjach, jeśli istnieje wiele istotnych niepewności co do np. przyjętych przez kierownika jednostki szacunków, zdarzeń czy prognoz nie jest możliwe sformułowanie opinii na sprawozdania finansowego ze względu na potencjalne wzajemne  oddziaływanie  niepewności  i  ich  możliwy  skumulowany  wpływ na sprawozdanie finansowe; wówczas biegły rewident powinien wydać sprawozdanie z badania zawierające odmowę wyrażenia opinii,
• w przypadku gdy występuje istotna niepewność dotycząca kontynuacji działalności a sprawozdanie finansowe nie zawiera odpowiednich ujawnień dotyczących tego faktu biegły rewident powinien wydać sprawozdanie z badania zawierające opinię z zastrzeżeniem lub opinię negatywną,
• sprawozdanie z badania zawierające opinię negatywną biegły rewident może wydać również w przypadku gdy założenie kontynuacji działalności nie jest uzasadnione, ale sprawozdanie finansowe nie zostało sporządzone wg zasad właściwych dla jednostek niekontynuujących działalności,
• w przypadku gdy założenie kontynuacji działalności jest nieuzasadnione ale sprawozdanie finansowe zostało sporządzone z uwzględnieniem tego faktu zgodnie z zasadami właściwymi dla jednostek niekontynuujących działalności, sprawozdanie z badania może zawierać opinię bez zastrzeżeń i bez objaśnień; może też zawierać objaśnienie wskazujące na te właściwe, szczególne zasady sporządzenia sprawozdań finansowych dla jednostek niekontynuujących działalności.

Jak widać możliwych scenariuszy jest wiele. To od oceny kierownika jednostki, jakości ujawnień w sprawozdaniu finansowym oraz pracy wykonanej przez biegłego rewidenta i jego oceny możliwości kontynuacji działalności przez jednostkę zależy jaki ostatecznie będzie kształt sprawozdania z badania. Dla czytelników sprawozdań finansowych ważne jest zrozumienie czym różnią się te przypadki. Biegli rewidenci nie mogą wydawać sprawozdań z badania jednakowo dla wszystkich podmiotów tylko dlatego, że działają one w czasie pandemii koronawirusa. Sprawozdanie z badanie biegłego rewidenta powinno zawierać zawsze opinię odpowiednią dla danej jednostki, danej sytuacji i danego sprawozdania finansowego. Czytelnicy sprawozdań finansowych powinni też w tym roku zwrócić szczególną uwagę na noty dotyczące zdarzeń po dniu bilansowym, kontynuacji działalności, a w sprawozdaniach finansowych sporządzanych zgodnie z MSSF na analizę wrażliwości dla poszczególnych szacunków zarządu.

Koronawirus: wskazówki dla pracowników i pracodawców

KADRY I PŁACE

1. Wydatki pracodawcy na profilaktykę w walce z koronawirusem to KUP
2. Koronawirus. Zamknięcie szkół i przedszkoli – uprawnienia pracowników/rodziców
3. Od kiedy przysługuje zasiłek opiekuńczy – stanowisko ZUS
4. Koronawirus – prawa pracodawców i pracowników
5. Przetwarzanie danych osobowych w obliczu pandemii koronawirusa
6. Rząd ogłasza Tarczę Antykryzysową, czyli pakiet osłonowy dla biznesu
7. Zawieszenie badań okresowych pracowników na czas epidemii
8. Jakie rozwiązania dla rynku pracy znajdziemy w przyjętej przez Sejm Tarczy Antykryzysowej?
9. RODO a praca zdalna: 10 zasad bezpieczeństwa
10. Rozwiązania Tarczy Antykryzysowej ratujące miejsca pracy
11. Aplikacje do monitorowania osób na kwarantannie a RODO

PODATKI

1. 10 podatkowych szczepionek przeciw koronawirusowi
2. Tarcza Antykryzysowa. Postulaty podatkowe nieuwzględnione
3. Jak „podatkowo” poprawić płynność, gdy Tarcza Antykryzysowa nie wystarczy
4. Tarcza Antykryzysowa. Interpretacja indywidualna dopiero po 6-ciu, a nawet 9-ciu miesiącach
5. TOP 10 propozycji Rządu na sezonowe wsparcie dla podatników w kryzysie koronawirusowym
6. Decyzja o wsparciu w obliczu pandemii koronawirusa
7. Zmiana warunków wsparcia w PSI/SSE
8. Tarcza 2.0 – poświąteczne ostatki dla podatników
9. Ceny transferowe – wyzwania w dobie COVID-19 i kryzysu gospodarczego
10. Koronawirus powodem kolejnego odroczenia przepisów o WHT
11. Łatwiejszy dostęp do Tarczy Finansowej PFR

PRAWO

1. Pakiet osłonowy, czyli remedium na koronawirusa dla przedsiębiorców?
2. Niewykonanie umów w czasach pandemii a odpowiedzialność w obliczu siły wyższej
3. Jak zachować ciągłość działania spółek w czasie pandemii? Praca zdalna organów spółek
4. Prokurent – nieocenione wsparcie w prowadzeniu biznesu (nie tylko) w obliczu pandemii koronawirusa
5. Jak uniknąć odpowiedzialności za naruszenie umowy handlowej z kontrahentem zagranicznym w związku z pandemią?
6. Sądy rejestrowe w dobie koronawirusa
7. Czy obowiązki spółek zostaną odroczone w związku z epidemią koronawirusa?
8. TOP 10 propozycji Tarczy Antykryzysowej dla dużych przedsiębiorców
9. Niezłożenie wniosku o ogłoszenie upadłości drogą do utraty majątku prywatnego i wolności
10. Zawiadomienie kontrahenta o problemach z wykonaniem umowy
11. Handel w obliczu koronawirusa, czyli umowy z konsumentami zawierane na odległość
12. Najem powierzchni w galeriach handlowych w świetle tarczy antykryzysowej, czyli więcej pytań niż odpowiedzi

FINANSE

1. Ryzyko walutowe dla importerów znacznie wzrosło
2. Konsekwencje pandemii z punktu widzenia kredytobiorcy
3. Konsekwencje pandemii koronawirusa dla sprawozdań finansowych
4. Tarcza Antykryzysowa – czy proponowane działania wystarczą by utrzymać płynność przedsiębiorstw?
5. Wartość przedsiębiorstwa w czasach zarazy. Silne fundamenty ratunkiem na koronawirusa
6. Importerzy z Chin nie są skazani na obecne poziomy USD/PLN
7. Terminy raportowania w czasie pandemii
8. Tarcza dla przedsiębiorców, czy ciągle jednak tylko listek figowy?
9. Wydłużanie okresu spłaty kredytów w kontekście powiązanych transakcji zabezpieczających
10. Regiony kierują unijne fundusze na walkę z epidemią
11. Dofinansowanie pomoże w walce z COVID-19
12. Sprawozdanie biegłego rewidenta z badania a epidemia. Istotna niepewność dotyczącej kontynuacji działalności

ZARZĄDZANIE 

1. Koronawirus. Czy polscy pracodawcy są gotowi na pracę zdalną?
2. Jak zarządzać projektem w kryzysie światowej pandemii?
3. 10 przykazań antykryzysowych dla przedsiębiorców
4. Łatwiej o dotację w obliczu pandemii koronawirusa

NARZĘDZIA CYFROWE I BEZPIECZEŃSTWO 

1. Badania jakościowe – dlaczego i jak badamy produkty cyfrowe w czasie kwarantanny
2. Badania w e-commerce – lekarstwo na problemy ze sprzedażą w e-sklepie
3. eBOK – jak zaprojektować skuteczne Biuro Obsługi Klienta
4. Biznes na video. Jak bezpiecznie prowadzić wideokonferencje